ประกาศกรมสรรพสามิต เรื่อง กำหนดมาตรฐานของเครื่องจักรหรืออุปกรณ์การผลิตสุรา

ประกาศกรมสรรพสามิต เรื่อง ก ําหนดมําตรฐํานของเครื่องจักรหรืออุปกรณ์กํารผลิตสุรํา อําศัยอ ํานําจตํามควํามในข้อ 16 (1) (ก) ข้อ 16 (3) และข้อ 17 (2) แห่งกฎกระทรวง กํารผลิตสุรํา พ.ศ. 2565 อธิบดีกรมสรรพสํามิตจึงกําหนดมําตรฐํานของเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ กํารผลิตสุรําไว้ ดังต่อไปนี้ ข้อ 1 โรงอุตสําหกรรมสุรําแช่ที่ไม่ใช่สุรําแช่ชนิดเบียร์และโรงอุตสําหกรรมสุรํากลั่น ชนิดสุรําขําว ซึ่งเป็นโรงอุตสําหกรรมสุรําขนําดกลําง ที่ใช้เครื่องจักรที่มีกําลังรวมหรือกําลังเทียบเท่ําตั้งแต่ ห้ําแรงม้ําแต่น้อยกว่ําห้ําสิบแรงม้ํา หรือใช้คนงํานตั้งแต่เจ็ดคนแต่น้อยกว่ําห้ําสิบคน หรือกรณี ใช้ทั้งเครื่องจักรและคนงํานเครื่องจักรมีกําลังรวมหรือก ําลังเทียบเท่ําตั้งแต่ห้ําแรงม้ําแต่น้อยกว่ําห้ําสิบแรงม้ํา และคนง ํานมีจํานวนตั้งแต่เจ็ดคนแต่น้อยกว่ําห้ําสิบคน และโรงอุตสําหกรรมสุรําแช่ชนิดเบียร์ประเภท ผลิตเพื่อขําย ณ สถํานที่ผลิต ต้องใช้เครื่องจักรหรืออุปกรณ์กํารผลิตสุรําที่เป็นไปตํามมําตรฐํานทั่วไป ดังนี้ 1.1 เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ที่สัมผัสกับน้ําสุรํา ต้องมีกํารออกแบบที่ถูก สุขลักษณะ โดยใช้วัสดุที่ไม่เป็นสนิม ไม่ทําปฏิกิริยํากับน้ ําสุรํา ทนต่อกํารกัดกร่อน ออกแบบให้สํามํารถทําควํามสะอําด และฆ่ําเชื้อได้ง่ําย ไม่มีซอกมุมหรือรอยเชื่อมต่อที่ท ําควํามสะอําดไม่ทั่วถึง 1.2 เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ต้องติดตั้งในตําแหน่งที่เหมําะสม เป็นไปตํามสํายกํา รผลิต สํามํารถท ําควํามสะอําดและซ่อมบํารุงได้ง่ําย 1.3 เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ต้องสัมพันธ์กับชนิดและกรรมวิธีกํารผลิตสุรํา มีจํานวน เพียงพอกับก ําลังกํารผลิต และมีประสิทธิภําพสอดคล้องตํามวัตถุประสงค์ของกํารใช้งําน 1.4 กรณีใช้ระบบท่อในกํารลําเลียงน้ําสุรํา พื้นผิวภํายในท่อ เครื่องสูบ ข้อต่อ ปะเก็น วําล์วต่ําง ๆ รวมทั้งอุปกรณ์ส่วนควบอื่นใดที่เกี่ยวกับระบบท่อในกํารลําเลียงน้ําสุรํา ต้องมี กํารออกแบบที่ถูกสุขลักษณะ ไม่มีจุดอับและซอกมุมที่ก่อให้เกิดกํารสะสมของสิ่งสกปรก และยํากต่อกํารทํา ควํามสะอําดและฆ่ําเชื้อ สํามํารถท ําควํามสะอําดได้ทั่ วถึง และมีอุปกรณ์ปิดปลํายท่อที่ยังไม่ใช้งําน 1.5 เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ต้องอยู่ในสภําพดี ใช้งํานได้อย่ํางมีประสิทธิภําพและ ไม่ก่อให้เกิดกํารปนเปื้อน กรณีอุปกรณ์หรือส่วนประกอบของเครื่องจักรหรืออุปกรณ์มีกํารจํากัดอํายุ กํารใช้งําน ต้องบันทึกอํายุกํารใช้งํานและเปลี่ย นอุปกรณ์หรือส่วนประกอบนั้นเมื่อครบก ําหนด 1.6 กรณีใช้อุปกรณ์กํารชั่งตวงวัด ต้องมีควํามเที่ยงตรงแม่นยํา มีกํารสอบเทียบ อย่ํางน้อยปีละ 1 ครั้ง ข้อ 2 โรงอุตสําหกรรมสุรําแช่ที่ไม่ใช่สุรําแช่ชนิดเบียร์และโรงอุตสําหกรรมสุรํากลั่นชนิดสุรําขําว ซึ่งเป็นโรงอุตสําหกรรมสุรําขนําดกลําง ที่ใช้เครื่องจักรที่มีกําลังรวมหรือกําลังเทียบเท่ําตั้งแต่ห้ําแรงม้ํา แต่น้อยกว่ําห้ําสิบแรงม้ํา หรือใช้คนงํานตั้งแต่เจ็ดคนแต่น้อยกว่ําห้ําสิบคน หรือกรณีใช้ทั้งเครื่องจักรและ ้ หนา 47 ่ เลม 140 ตอนพิเศษ 55 ง ราชกิจจานุเบกษา 10 มีนาคม 2566

คนงําน เครื่องจักรมีกําลังรวมหรือกําลังเทียบเท่ําตั้งแต่ห้ํา แรงม้ําแต่น้อยกว่ําห้ําสิบแรงม้ําและคนงําน มีจํานวนตั้งแต่เจ็ดคนแต่น้อยกว่ําห้ําสิบคน และโรงอุตสําหกรรมสุรําแช่ชนิดเบียร์ประเภทผลิตเพื่อขําย ณ สถํานที่ผลิต ต้องใช้เครื่องจักรหรืออุปกรณ์กํารผลิตสุรําเป็นไปตํามมําตรฐํานเครื่องจักรหรืออุปกรณ์เฉพําะ ตํามประเภทโรงอุตสําหกรรมสุ รําที่กําหนดท้ํายประกําศนี้ กรณีไม่มีรํายกํารเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ตํามที่กําหนดไว้ หรือกรณีประสงค์จะใช้เครื่องจักร หรืออุปกรณ์กํารผลิตสุรําที่มีคุณสมบัติแตกต่ํางจํากมําตรฐํานเครื่องจักรหรืออุปกรณ์เฉพําะตํามประเภท โรงอุตสําหกรรมสุรําที่กําหนดท้ํายประกําศนี้ ให้แจ้งเหตุผลและรํา ยละเอียดคุณสมบัติของเครื่องจักร หรืออุปกรณ์ที่จะใช้ให้กรมสรรพสํามิตพิจํารณําอนุญําตเป็นรํายกรณีไป ข้อ 3 ประกําศนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันออกประกําศเป็นต้นไป ประกําศ ณ วันที่ 26 มกรําคม พ.ศ. 256 6 เอกนิติ นิติทัณฑ์ประภําศ อธิบดีกรมสรรพสํามิต ้ หนา 48 ่ เลม 140 ตอนพิเศษ 55 ง ราชกิจจานุเบกษา 10 มีนาคม 2566

มาตรฐานเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ เฉพาะ ตามประเภทโรงอุตสาหกรรมสุรา 1. โรงอุตสาหกรรมสุราแช่ชนิดเบียร์ประเภทผลิตเพื่อขาย ณ สถานที่ผลิต ต้องมีเค รื่องจักรหรืออุปกรณ์ การผลิตสุรา อย่างน้อย ดังนี้ ที่ รายการ เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ คุณสมบัติ 1 เครื่อง บดมอลต์ 1. เป็น เครื่องจักรที่ออกแบบ สำหรับบดมอลต์เป็นการเฉพาะ 2. ทำจากโลหะ ที่ ไม่เป็นสนิม และใช้กำลังมอเตอร์ 3. สามารถทำความสะอาด และฆ่าเชื้อ ได้ง่าย ไม่มีซอกมุม หรือรอยเชื่อมต่อที่ทำความสะอาดไม่ทั่วถึง 2 เครื่อง ต้มเวอร์ท ( Wort ) 1. เป็นเครื่องจักรที่ออกแบบเพื่ อการต้มเว อ ร์ท สำหรับ ผลิตเบียร์เป็นการ เฉพาะ 2. ใช้พลังงานในการต้ม ประเภทที่ไม่ก่อให้เกิดควันไฟ 3. มีระบบควบคุมอุณหภูมิที่สามารถกาหนดอุณหภูมิในการต้ม ได้อย่างคงที่ 4. ต้องมีถัง ต้มเวอร์ท ( Mash Tun ) และถังแยกกากมอลต์ ( Lauter Tun ) แยกออกจากกัน โดยมีระบบการกวนผสม เวอร์ท ที่เป็นระบบปิดเพื่อป้องกันการปนเปื้อนระหว่างการต้ม 5. ทำจากโลหะประเภทสแตนเลส เกรด 304 หรือสูงกว่า ผิวสัมผัสเรียบ ปราศจากซอกมุมเพื่อให้สามารถล้าง ทำ ความสะอาดและฆ่าเชื้อ ได้ง่าย 6. มีขนาดปริมาณการต้ม เวอร์ท แต่ละครั้ง ไม่ต่ำกว่า 10 0 ลิตร 3 อุปกรณ์ แลกเปลี่ยนความร้อน เป็นอุปกรณ์ที่ออกแบบ สำหรับ แลกเปลี่ยนความร้อน ที่ใช้ในการผลิตเบียร์ เป็นการเฉพาะ 4 ถัง หมัก หรือถังบ่ม 1. เป็นถังหมักหรือถังบ่มที่ออกแบบสาหรับใช้หมัก หรือบ่มเบียร์เป็นการเฉพาะ 2. ทำจากโลหะประเภทสแตนเลส เกรด 304 หรือสูงกว่า ผิวสัมผัสเรียบ ปราศจากซอกมุมเพื่อให้สามารถล้าง ทำความสะอาดได้อย่างทั่วถึง 3. ต้องติดตั้งเครื่องมือแสดงระดับปริมาณน้ำเบียร์ 4. มีขนาดบรรจุเพียงพอและสอดคล้องกับกำลังการผลิต

• 2 - 2 . โรงอุตสาหกรรมสุราแช่ที่ไม่ใช่สุราแช่ชนิดเบียร์ ซึ่งเป็นโรงอุตสาหกรรม สุรา ขนาดกลาง ที่ใช้เครื่องจักร ที่มีกา ลังรวมหรือกา ลังเทียบเท่าตั้งแต่ห้าแรงม้าแต่น้อยกว่าห้าสิบแรงม้า หรือใช้คนงานตั้งแต่เจ็ดคนแต่น้อยกว่า ห้าสิบคน หรือกรณีใช้ทั้งเครื่องจักรและคนงาน เครื่องจักรมีกา ลังรวมหรือกา ลังเทียบ เท่าตั้งแต่ห้าแรงม้า แต่น้อยกว่า ห้าสิบแรงม้าและคนงานมีจา นวนตั้งแต่เจ็ดคนแต่น้อยกว่าห้าสิบคน ต้อง มี เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ การผลิตสุรา อย่างน้อย ดังนี้ ที่ รายการ เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ คุณสมบัติ 1 ภาชนะเก็บวัตถุดิบ 1. ต้องเป็นโลหะ หรือพลาสติกที่ มีเอกสารรับรองว่า สามารถใช้บรรจุน้าสุรา ได้โดยไม่ทำปฏิกิริยากับ น้ำสุรา 2. ไม่เป็นสนิม ทนต่อการ กัดกร่อน 3. มีผิวสัมผัสเรียบ ปราศจากซอกมุมเพื่อให้สามารถล้าง ทำความสะอาดได้อย่างทั่วถึง 2 ภาชนะสำหรับหมักน้ำสุรา 1. ทำจากวัสดุ ไม่เป็นสนิม ทนต่อการ กัดกร่อน และ ไม่ทำปฏิกิริยากับ น้ำสุรา 2 . มีผิวสัมผัสเรียบ ปราศจากซอกมุมเพื่อให้สามารถล้าง ทำความสะอาดได้อย่างทั่วถึง 3 ภาชนะเก็บน้ำสุราสาเร็จรูป 1. มีรูปทรงถาวร 2. สามารถตรวจสอบปริมาตรความจุได้ 3. ต้องทำเครื่องหมายแสดงระดับของปริมาตรความจุ ของภาชนะให้เห็นชัดเจน 4. ขนาดไม่ต่ำกว่า 20 ลิตร 5. ต้องเป็นโลหะ หรือพลาสติกที่ มีเอกสารรับรองว่า สามารถใช้บรรจุน้าสุรา ได้โดยไม่ทำปฏิกิริยากับ น้ำสุรา 6. มีผิวสัมผัสเรียบ ปราศจากซอกมุมเพื่อให้สามารถล้าง ทำความสะอาดได้อย่างทั่วถึง 4 ภาชนะปรุงแต่งแรงแอลกอฮอล์ 1. มีรูปทรงถาวร 2. สามารถตรวจสอบปริมาตรความจุได้ 3. ต้องทำเครื่องหมายแสดงระดับของปริมาตรความจุ ของภาชนะให้เห็นชัดเจน 4. ขนาดไม่ต่ำกว่า 20 ลิตร 5. ต้องเป็นโลหะ หรือพลาสติกที่ มีเอกสารรับรองว่า สามารถใช้บรรจุน้าสุรา ได้โดยไม่ทำปฏิกิริยากับ น้ำสุรา 6. มีผิวสัมผัสเรียบ ปราศจากซอกมุมเพื่อให้สามารถล้าง ทำความสะอาดได้ อย่างทั่วถึง

• 3 - 3 . โรงอุตสาหกรรมสุรากลั่นชนิดสุราขาว ซึ่งเป็นโรงอุตสาหกรรม สุรา ขนาดกลาง ที่ใช้เครื่องจักรที่มีกา ลังรวม หรือกา ลังเทียบเท่าตั้งแต่ห้าแรงม้าแต่น้อยกว่าห้าสิบแรงม้า หรือใช้คนงานตั้งแต่เจ็ดคนแต่น้อยกว่าห้าสิบคน หรือกรณีใช้ทั้งเครื่องจักรและคนงาน เครื่องจักรมีกา ลังรวมหรือกา ลังเทียบเท่าตั้งแต่ห้าแรงม้าแต่น้อยกว่า ห้าสิบแรงม้าและคนงานมีจา นวนตั้งแต่เจ็ดคนแต่น้อยกว่าห้าสิบคน ต้องมีเครื่องจักรหรืออุปกรณ์ การผลิตสุรา อย่างน้อย ดังนี้ ที่ รายการ เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ คุณสมบัติ 1 ภาชนะเก็บวัตถุดิบ 1. ต้องเป็นโลหะ หรือพลาสติกที่ มีเอกสารรับรองว่า สามารถใช้บรรจุน้าสุรา ได้โดยไม่ทำปฏิกิริยากับ น้ำสุรา 2. ไม่เป็นสนิม ทนต่อการ กัดกร่อน 3. มีผิวสัมผัสเรียบ ปราศจากซอกมุมเพื่อให้สามารถล้าง ทำความสะอาดได้อย่างทั่วถึง 2 เครื่องกลั่นสุรา 1. ต้องได้รับการรับรองกำลังแรงม้าโดยวิศกร ไม่ว่าจะเป็น เครื่องกลั่นสุราแบบพื้นบ้าน หรือเครื่องกลั่นสุราแบบไม่ใช่ พื้นบ้าน 2. ต้องติดตั้งแบบถาวรในโรงอุตสาหกรรมผลิตสุรา 3 . ไม่ก่อให้เกิดการปนเปื้อน รวมทั้งสามำรถทาความสะอาด ได้ง่ายและทั่วถึง 3 ภาชนะรับน้ำสุราที่กลั่นได้ 1. มีรูปทรงถาวร 2. สามารถตรวจสอบปริมาตรความจุได้ 3. ต้องทำเครื่องหมายแสดงระดับของปริมาตรความจุ ของภาชนะให้เห็นชัดเจน 4. ขนาดไม่ต่ำกว่า 20 ลิตร 5. ต้องเป็นโลหะ หรือพลาสติกที่ มีเอกสารรับรองว่า สามารถใช้บรรจุน้าสุรา ได้โดยไม่ทำปฏิกิริยากับ น้ำสุรา 6. มีผิวสัมผัสเรียบ ปราศจากซอกมุมเพื่อให้สามารถล้าง ทำความสะอาดได้อย่างทั่วถึง 4 ภาชนะเก็บน้ำสุราสาเร็จรูป 1. มีรูปทรงถาวร 2. สามารถตรวจสอบปริมาตรความจุได้ 3. ต้องทำเครื่องหมายแสดงระดับของปริมาตรความจุ ของภาชนะให้เห็นชัดเจน 4. ขนาดไม่ต่ำกว่า 20 ลิตร 5. ต้องเป็นโลหะ หรือพลาสติกที่ มีเอกสารรับรองว่า สามารถใช้บรรจุน้าสุรา ได้โดยไม่ทำปฏิกิริยากับ น้ำสุรา 6. มีผิวสัมผัสเรียบ ปราศจากซอกมุมเพื่อให้สามารถล้าง ทำความสะอาดได้อย่างทั่วถึง

• 4 - ที่ รายการ เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ คุณสมบัติ 5 ภาชนะปรุงแต่งแรงแอลกอฮอล์ 1. มีรูปทรงถาวร 2. สามารถตรวจสอบปริมาตรความจุได้ 3. ต้องทำเครื่องหมายแสดงระดับของปริมาตรความจุ ของภาชนะให้เห็นชัดเจน 4. ขนาดไม่ต่ำกว่า 20 ลิตร 5. ต้องเป็นโลหะ หรือพลาสติกที่ มีเอกสารรับรองว่า สามารถใช้บรรจุน้าสุรา ได้โดยไม่ทำปฏิกิริยากับ น้ำสุรา 6. มีผิวสัมผัสเรียบ ปราศจากซอกมุมเพื่อให้สามารถล้าง ทำความสะอาดได้อย่างทั่วถึง