ระเบียบราชการศาลทหาร ว่าด้วยกำหนดระยะเวลาดำเนินงานในศาลทหาร พ.ศ. 2566

ระเบียบราชการศาลทหาร ว่าด้วยกำหนดระยะเวลาดาเนินงานในศาลทหาร พ.ศ. 256 6 โดยที่พระราชบัญญัติกาหนดระยะเวลาดาเนินงานในกระบวนการยุติธรรม พ.ศ. 2565 มาตรา 6 วรรคหนึ่ง บัญญัติให้หน่วยงานในกระบวนการยุติธรรมกำหนดระยะเวลาแล้วเสร็จ ในการพิจารณาเรื่องในขั้นตอนต่าง ๆ ของการดาเนินงานในส่วนที่เกี่ยวกับหน้าที่และอานาจของตน ตามแต่ลักษณะ สภาพ หรือประเภทคดี ดังนั้น ศาลทหารจึงจาเป็นต้องกาหนดขั้นตอนและแนวทางปฏิบัติ ตลอดจนกรอบระยะ เวลาการดาเนินงานต่าง ๆ เพื่อให้ประชาชนได้รับความยุติธรรมโดยไม่ล่าช้า และให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทราบได้ว่าศาลทหารจะพิจารณาเรื่องที่อยู่ระหว่างการดำเนินงานเสร็จสิ้นเมื่อใด รวมทั้งตรวจสอบความคืบหน้าได้ อาศัยอานาจตามความในมาตรา 5 แห่งพระราชบัญญัติธรรมนูญ ศาลทหาร พ.ศ. 2498 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติธรรมนูญศาลทหาร (ฉบับที่ 8) พ.ศ. 2558 โดยอนุมัติรัฐมนตรีว่าการ กระทรวงกลาโหม เจ้ากรมพระธรรมนูญ จึงวางระเบียบไว้ ดังต่อไปนี้ ข้อ 1 ระเบียบนี้เรียกว่า “ ระเบียบราชการศาลทหารว่าด้วยกาหนดระยะเวลาดาเนินงาน ในศาลทหาร พ.ศ. 2566 ” ข้อ 2 ระเบียบนี้ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป ข้อ 3 ในระเบียบนี้ “ ผู้บังคับบัญชา ” หมายความว่า ตุลาการพระธรรมนูญหัวหน้าศาลหรือตุลาการพระธรรมนูญ หัว หน้าสานักงานศาล และให้หมายความรวมถึงตุลาการพระธรรมนูญซึ่งได้รับมอบหมายให้มีหน้าที่ และอานาจตามที่ตุลาการพระธรรมนูญหัวหน้าศาลหรือตุลาการพระธรรมนูญหัวหน้าสานักงานศาลกาหนด แล้วแต่กรณี ข้อ 4 ให้หัวหน้าสานักตุลาการทหารรักษาการตามระเบียบนี้ และมีอานาจวินิจฉั ยชี้ขาดปัญหา เกี่ยวกับการปฏิบัติ รวมทั้งออกคาแนะนำเพื่อปฏิบัติตามระเบียบนี้ หมวด 1 บททั่วไป ข้อ 5 การกาหนดประเภทคดี การเปลี่ยนแปลงประเภทคดี และการกำหนดระยะเวลาดาเนินงาน ที่คาดว่าจะแล้วเสร็จของศาลทหารตามระเบียบนี้ ให้เป็นหน้าที่และอำนาจของผู้บังคับบัญชา ข้อ 6 การกาหนดระยะเวลาดาเนินงานตามระเบียบนี้ ต้องไม่เกิดผลกระทบต่อความเป็นอิสระ ในการอำนวยความยุติธรรมหรือการดาเนินงานโดยสุจริตของบุคคลไม่ว่าทางใด ้ หนา 25 ่ เลม 140 ตอนพิเศษ 128 ง ราชกิจจานุเบกษา 2 มิถุนายน 2566

ข้อ 7 การติดต่อระหว่างศาลหรือระหว่างศาลกับบุคคลอื่นใด จะกระทาโดยทาง โทรสาร จดหมายอิเล็กทรอนิกส์หรือสื่อทางเทคโนโลยีสารสนเทศประเภทอื่นเพื่อความสะดวกและรวดเร็วก็ได้ ทั้งนี้ ให้ศาลหรือบุคคลอื่นอ้างอิงสำเนาเอกสารการติดต่อระหว่างกันดังกล่าวเป็นหลักฐานไปพลางก่อนได้ ข้อ 8 การนับระยะเวลาตามระเบียบนี้ ให้เริ่มนับตั้งแต่วันที่ได้รับเรื่องที่สมบูรณ์และเพียงพอ ต่อการพิจารณาและสามารถดาเนินการได้ตามกฎหมายว่าด้วยการนั้น หมวด 2 ประเภทคดีของศาลทหาร ข้อ 9 คดีที่พิจารณาพิพากษาในศาลทหารชั้นต้น แบ่งออกเป็น 3 ประเภท ดังต่อไปนี้ (1) คดีประเภทที่ 1 ได้แก่ ค ดีที่ไม่มีข้อยุ่งยากซับซ้อน คดีที่ไม่จาต้องสืบพยานหรือไต่สวน และมีแนวโน้มที่จะพิจารณาให้เสร็จสิ้นได้ภายในวันเดียว และคดีอื่นที่ผู้บังคับบัญชาเห็นสมควร ให้ดาเนินงานอย่างคดีประเภทที่ 1 เช่น คดีที่จาเลยให้การรับสารภาพและไม่ต้องสืบพยานประกอบคารับสารภาพ คดีที่สิทธินาคดีอาญามาฟ้องระงับไปเนื่องจากได้มีการถอนคาร้องทุกข์ ถอนฟ้องหรือยอมความกัน โดยถูกต้องตามกฎหมาย คดีสืบพยานประเด็น คดีสืบพยานไว้ก่อนฟ้องคดีหรือสืบพยานล่วงหน้า คดีไต่สวนมูลฟ้อง คดีร้องขอคืนของกลาง คดีขอลดค่าปรับ หรือคดีขอให้ริบทรัพย์สิน (2) คดีประเภทที่ 2 ได้แก่ คดีที่ต้องมีการสืบพยานหรือไต่สวน และคดีอื่นที่ผู้บังคับบัญชา เห็นสมควรให้ดำเนินงานอย่างคดีประเภทที่ 2 เช่น คดีที่ต้องสืบพยานประกอบคำรับสารภาพ คดีที่จำเลยให้การปฏิเสธและต้องสืบพยานหรือไต่สวน คดีที่ศาลทหารกลางหรือศาลทหารสู งสุด มีคาสั่งให้ย้อนสานวนให้ศาลทหารชั้นต้นทาการพิจารณาพิพากษาคดีใหม่ คดีรื้อฟื้นคดีอาญาขึ้นพิจารณาใหม่ หรือคดีที่จำเลยถอนคำให้การรับสารภาพและให้การใหม่เป็นให้การปฏิเสธ (3) คดีประเภทที่ 3 ได้แก่ คดีที่มีข้อยุ่งยากซับซ้อน คดีที่ต้องสืบพยานหรือไต่สวน ซึ่งมีพยานหลักฐานจานวนมาก และคดีอื่นที่ผู้บังคับบัญชาเห็นสมควรให้ดาเนินงานอย่างคดีประเภทที่ 3 เช่น คดีที่มีผู้เสียหายหรือจาเลยหลายคน คดีที่มีการกระทาความผิดหลายกรรม คดีที่มีพยานวัตถุ พยานเอกสาร หรือพยานบุคคลจำนวนมาก ข้อ 10 คดีที่พิจารณาพิพากษาในศาลทหารกลางและศาลทหารสูงสุด แบ่งออกเป็น 3 ประเภท ดังต่อไปนี้ (1) คดีดุลพินิจในการลงโทษ เช่น คดีขอให้ลงโทษในสถานเบาหรือรอการลงโทษ (2) คดีทั่วไป ได้แก่ คดีที่มีประเด็นที่ต้องวินิจฉัยไม่ยุ่งยากและไม่ซับซ้อน และคดีอื่น ที่ผู้บังคับบัญชาเห็นสมควรให้ดาเนินงานอย่างคดีทั่วไป (3) คดีพิเศษ ได้แก่ คดีที่มีประเด็นสาคัญและจาต้องวินิจฉัยเป็นพิเศษ คดีที่มีรายละเอียด ซึ่งต้องพิจารณามาก และคดีอื่นที่ผู้บังคับบัญชาเห็นสมควรให้ดำเนินงานอย่างคดีพิเศษ เช่น คดีที่จำเลยให้การปฏิเส ธและโต้แย้งข้อเท็จจริงหรือข้อกฎหมายในหลายประเด็นซึ่งเป็นประเด็นสำคัญ ้ หนา 26 ่ เลม 140 ตอนพิเศษ 128 ง ราชกิจจานุเบกษา 2 มิถุนายน 2566

หมวด 3 การดำเนินงานในศาลทหารชั้นต้น ข้อ 11 การพิจารณาคาร้องขอฝากขัง และคาร้องขอปล่อยชั่วคราว ให้ศาลทหารชั้นต้น พิจารณาคาร้องและมีคาสั่งให้แล้วเสร็จภายในวันที่ได้รับคำร้อง ข้อ 12 การพิจารณาคาร้องคาขอที่มิใช่ประเด็นแห่งคดี ให้ศาลทหารชั้นต้นพิจารณาคาร้องคาขอ และมีคาสั่งให้แล้วเสร็จภายในหนึ่งวันนับแต่เวลาได้รับคาร้องคาขอ เว้นแต่คาร้องคาขอที่ต้องมีการไต่สวน หรือตรวจสอบข้อเท็จจริงให้ได้ความชัดเจนก่อน ให้ศาลทหารชั้นต้นดาเนินการโดยเร็ว ข้อ 13 การส่งคำร้องคำขอที่อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลทหารกลางหรือศาลทหารสูงสุด ให้ศาลทหารชั้นต้นพิจารณาตรวจสอบความถูกต้องครบถ้วนของคาร้องคาขอและสั่ง แล้วรวบรวม ส่งให้ศาลทหารกลางหรือศาลทหารสูงสุดแล้วแต่กรณี โดยเร็วที่สุด ข้อ 14 การพิจารณาพิพากษาคดี ให้ศาลทหารชั้นต้นพิจารณาพิพากษาคดีให้แล้วเสร็จ ภายในกำหนดระยะเวลา ดังต่อไปนี้ (1) คดีประเภทที่ 1 ให้พิจารณาพิพากษาคดีให้แล้วเสร็จภายในหกเดือนนับแต่วันรับฟ้อง (2) คดีประเภทที่ 2 ให้พิจารณาพิพากษาคดีให้แล้วเสร็จภายในหนึ่งปีนับแต่วันรับฟ้อง (3) คดีประเ ภทที่ 3 ให้พิจารณาพิพากษาคดีให้แล้วเสร็จภายในหนึ่งปีนับแต่วันรับฟ้อง กรณีคดีที่ตุลาการพระธรรมนูญหัวหน้าศาลหรือตุลาการพระธรรมนูญหัวหน้าสานักงานศาลเห็นสมควร อาจกำหนดระยะเวลาเป็นอย่างอื่นได้ ตามลักษณะและสภาพแห่งคดีเท่าที่จำเป็นและเหมาะสม แล้วรายงานให้หั วหน้าสำนักตุลาการทหารทราบ ในกรณีที่ศาลทหารชั้นต้นสั่งเลื่อนคดี เพื่อให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องตกลงหรือรอการชดใช้ค่าเสียหาย การพิจารณาพิพากษาคดีให้เป็นไปตามระยะเวลาที่ศาลทหารชั้นต้นเห็นสมควร หมวด 4 การดำเนินงานในศาลทหารกลางและศาลทหารสูงสุด ข้อ 15 การพิจารณาคำร้องขอปล่อยชั่วคราว ให้ศาลทหารกลางหรือศาลทหารสูงสุด พิจารณาคาร้องและมีคาสั่งให้แล้วเสร็จภายในวันที่ได้รับคำร้องจากศาลทหารชั้นต้น ข้อ 16 การพิจารณาคาร้องอุทธรณ์คาสั่งไม่อนุญาตให้ปล่อยชั่วคราว ให้ศาลทหารกลาง หรือศาลทหารสูงสุดพิจารณาให้แล้วเสร็จ ภายในกำหนดระยะเวลา ดังต่อไปนี้ (1) การขอปล่อยชั่วคราวในระหว่างสอบสวน ให้พิจารณาคาร้องและมีคาสั่งให้แล้วเสร็จโดยเร็ว ก่อนครบกำหนดระยะเวลาฝากขังนั้น (2) การขอปล่อยชั่วคราวในระหว่างพิจารณาของศาล ให้พิจารณาคาร้องและมีคาสั่งให้แล้วเสร็จ ภายในห้าวันทำการนับแต่วันที่ได้รับคำร้องจากศาลทหารชั้นต้น ้ หนา 27 ่ เลม 140 ตอนพิเศษ 128 ง ราชกิจจานุเบกษา 2 มิถุนายน 2566

ข้อ 17 การพิจารณาคาร้องคาขอที่มิใช่ประเด็นแห่งคดี ให้ศาลทหารกลางหรือศาลทหารสูงสุด พิจารณาคาร้องคาขอและมีคำสั่งให้แล้วเสร็จภายในสองเดือนนับแต่วันที่ได้รับคาร้องคำขอจากศาลทหารชั้นต้น เว้นแต่คาร้องคา ขอที่ต้องมีการไต่สวนหรือตรวจสอบข้อเท็จจริงให้ได้ความชัดเจนก่อน ทั้งนี้ ห้ามมิให้นับวัน ที่ทำการไต่สวนหรือตรวจสอบข้อเท็จจริงนี้เข้าในกำหนดเวลาดังกล่าว ให้นับแต่วันที่ได้ไต่สวน หรือตรวจสอบข้อเท็จจริงแล้วเสร็จ ข้อ 18 การส่งผลการพิจารณาคาร้องคาขอซึ่งอยู่ใน อานาจการพิจารณาของศาลทหารกลาง หรือศาลทหารสูงสุด เมื่อศาลทหารกลางหรือศาลทหารสูงสุดมีคาสั่งแล้ว ให้แจ้งคาสั่งนั้นให้ศาลทหารชั้นต้น ทราบโดยเร็ว ข้อ 19 การพิจารณาพิพากษาคดี ให้ศาลทหารกลางหรือศาลทหารสูงสุดพิจารณาพิพากษาคดี ให้แล้วเสร็จภายในกาหนดระยะเวลา ดัง ต่อไปนี้ (1) คดีดุลพินิจในการลงโทษ ให้พิจารณาพิพากษาคดีให้แล้วเสร็จภายในหกเดือนนับแต่วันที่ ได้รับสำนวนจากศาลทหารชั้นต้น (2) คดีทั่วไป ให้พิจารณาพิพากษาคดีให้แล้วเสร็จภายในหนึ่งปีนับแต่วันที่ได้รับสำนวน จากศาลทหารชั้นต้น (3) คดีพิเศษ ให้พิจารณาพิพากษาคดีให้แล้วเสร็จภายในหนึ่งปีนับแต่วันที่ได้รับสานวน จากศาลทหารชั้นต้น กรณีคดีที่ตุลาการพระธรรมนูญหัวหน้าศาลเห็นสมควร อาจกาหนดระยะเวลา เป็นอย่างอื่นได้ ตามลักษณะและสภาพแห่งคดีเท่าที่จาเป็นและเหมาะสม ในกรณีศาลทหารกลาง ให้รายงานหัวหน้าสำนั กตุลาการทหารทราบ หมวด 5 การดำเนินงานที่ไม่เป็นไปตามกำหนดระยะเวลา ข้อ 20 ในกรณีที่ผู้รับผิดชอบดาเนินงานเป็นตุลาการพระธรรมนูญเจ้าของเรื่องหรือเจ้าของสานวน หรือเจ้าหน้าที่ศาล เห็นว่าการดาเนินงานใด ๆ ไม่อาจแล้วเสร็จได้ภายในระยะเวลาตามระเบียบนี้ ให้ผู้รับผิดชอบดาเนินงานที่ไม่อาจแล้วเสร็จนั้น รายงานให้ผู้บังคับบัญชาทราบเพื่อพิจารณาสั่งการ โดยระบุเหตุแห่งความล่าช้าและกาหนดระยะเวลาที่คาดว่าจะแล้วเสร็จโดยเร็วที่สุด และให้ศาลทหารนั้น ๆ แจ้งให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทราบถึงเหตุแห่งความล่าช้า ตลอดจนกา หนดระยะเวลาที่คาดว่าจะแล้วเสร็จ เป็นหนังสือโดยเร็วที่สุด พร้อมทั้งจัดทำบันทึกแนบติดสำนวนไว้เป็นหลักฐานด้วย ในกรณีที่ผู้รับผิดชอบดาเนินงานที่ไม่อาจแล้วเสร็จตามวรรคหนึ่งไม่รายงานให้ผู้บังคับบัญชาทราบ หรือในกรณีที่ผู้บังคับบัญชาเห็นว่าความล่าช้านั้นเกินสมค วรแก่เหตุหรือไม่มีเหตุอันสมควร หรือไม่แจ้งให้ ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทราบ เป็นหน้าที่และอำนาจของผู้มีอำนาจบังคับบัญชาตามกฎหมายว่าด้วยวินัยทหาร พิจารณาดาเนินการทางวินัยต่อไป ้ หนา 28 ่ เลม 140 ตอนพิเศษ 128 ง ราชกิจจานุเบกษา 2 มิถุนายน 2566

ข้อ 21 ในกรณีที่การดาเนินงานใดไม่อาจแล้วเสร็จภายในระยะเวลาตามระเบียบนี้ หากเกิดจาก ค วามยินยอมหรือความตกลงหรือความสมัครใจของผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง หรือมีข้อขัดข้องอันเกิดจาก ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องหรือจากการดาเนินงานของหน่วยงานอื่นหรือบุคคลภายนอก ผู้รับผิดชอบดาเนินงาน ไม่จำต้องดาเนินการตามข้อ 20 ข้อ 22 ในกรณีที่ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องแจ้งว่าได้รับความเดือดร้อนอันเนื่องมาจากการดาเนินงานล่าช้า ของศาลทหารใด ให้จ่าศาลทหารเป็นผู้รับเรื่อง และให้ตรวจสอบความคืบหน้าของการดาเนินงาน แล้วแจ้งผลการตรวจสอบไปยังผู้มีส่วนเกี่ยวข้องภายในสิบห้าวันนับแต่วันที่ได้รับเรื่อง พร้อมทั้งรายงาน ให้ผู้บังคับบัญชาทราบ หมวด 6 การรายงานการดาเนินงาน ข้อ 23 ให้ศาลทหารทุกศาลรวบรวมข้อมูลสถิติระยะเวลาของการดาเนินงานของศาลทหาร ในแต่ละขั้นตอนทุกปี และให้จ่าศาลทหารติดประกาศ ณ ที่ทาการของศาลทหารนั้น ๆ และรายงาน ผู้บังคับบัญชาเพื่อรวบรวมข้อมูลสถิติดังกล่าวส่งให้กองงานวิชาการ สานักตุลาการทหาร รวบรวมไว้ เมื่อสิ้นเดือนธันวาคมของทุกปี ข้อ 24 ให้กองงานวิชาการ สานักตุลาการทหาร ตรวจสอบความเหมาะสมของขั้นตอนและระยะเวลา การดาเนินงานของศาลทหารในภาพรวมทุกสามปี แล้วรายงาน ให้หัวหน้าสำนักตุลาการทหารทราบ ในกรณีที่กองงานวิชาการ สานักตุลาการทหาร เห็นว่าขั้นตอนและระยะเวลาการดาเนินงาน ไม่เหมาะสม ให้เสนอหัวหน้าสำนักตุลาการทหารกาหนดให้มีมาตรการเพื่อพัฒนาหรือปรับปรุงศาลทหาร หรือระบบการปฏิบัติราชการของศาลทหารโดยเร็ว หมวด 7 บทเฉ พาะกาล ข้อ 25 บรรดาคดีที่ศาลทหารชั้นต้นประทับฟ้องไว้แล้ว คดีที่อยู่ระหว่างพิจารณาของศาลทหารกลาง หรือศาลทหารสูงสุด และคาร้องคาขอที่ได้ยื่นไว้ต่อศาลทหาร ก่อนวันที่ระเบียบนี้ใช้บังคับ ให้ศาลทหารนั้น ดาเนินกระบวนพิจารณาและมีคาพิพากษาหรือคาสั่งต่อไปจนคดีนั้นเสร็จสิ้นโดยเร็ว โดยไม่ต้องปฏิบัติ ตามระเบียบนี้ ส่วนการดาเนินงานต่อไปให้ปฏิบัติตามระเบียบนี้ ประกาศ ณ วันที่ 23 มีนำคม พ.ศ. 25 6 6 พลเอก เชิดชัย อังศุสิงห์ เจ้ากรมพระธรรมนูญ ้ หนา 29 ่ เลม 140 ตอนพิเศษ 128 ง ราชกิจจานุเบกษา 2 มิถุนายน 2566