ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับฟาร์มไก่ไข่รุ่น ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551

ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสำหรับฟาร์มไก่ไข่รุ่น ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 ด้วยคณะกรรมการมาตรฐานสินค้าเกษตร เห็นสมควรกำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร เรื่อง การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสาหรับฟาร์มไก่ไข่รุ่น ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 เพื่อส่งเสริมสินค้าเกษตรให้ได้คุณภาพ มาตรฐาน และปลอดภัย อาศัยอานาจตามความในมาตรา 5 มาตรา 15 วรรคสอง และมาตรา 16 แห่งพระราชบัญญัติ มาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 ประกอบมติคณะกรรมการมาตรฐานสินค้าเกษตร ในการประชุม ครั้งที่ 3/2565 เมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2565 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จึงออกประกาศกาหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสาหรับฟาร์มไก่ไข่รุ่น มาตรฐานเลขที่ มกษ. 6917 - 2565 ไว้เป็นมาตรฐานทั่วไป ดังมีรายละเอียดแนบท้ายประกาศนี้ ทั้งนี้ ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป ประกาศ ณ วันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 256 5 ประภัตร โพธสุธน รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ปฏิบัติราชการแทน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ้ หนา 10 ่ เลม 139 ตอนพิเศษ 303 ง ราชกิจจานุเบกษา 27 ธันวาคม 2565

มกษ. 6917 - 2565 มาตรฐานสินค้าเกษตร การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี สำหรับฟาร์มไก่ ไข่ รุ่น 1 . ขอบข่ำย มาตรฐานสินค้าเกษตรนี้ กำหนด เกณฑ์ การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีสาหรับฟาร์มไก่ ไข่ รุ่น ครอบคลุมองค์ประกอบฟาร์ม การจัดการฟาร์ม บุคลากร สุขภาพสัตว์ สวัสดิภาพสัตว์ สิ่งแวดล้อม และ การบั นทึกข้อมูล เพื่อให้ได้ ไก่ ไข่ รุ่น ที่ มีสุขภาพ สมบูรณ์ และ แข็งแรง 2 . นิยาม ความหมายของคาที่ใช้ ในมาตรฐานสินค้ำเกษตรนี้ มีดังต่ อไป นี้ 2.1 ไก่ไข่ ( layer) หมายถึง ไก่ที่ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Gallus gallus ซึ่งเป็นไก่สายพันธุ์ที่ให้ไข่ อย่าง สม่าเสมอเพื่อการบริโภ ค 2.2 ไก่ไข่รุ่น ( layer pullet) หมายถึง ไก่ไข่ในช่วงอายุก่อนให้ไข่ 2. 3 ฟาร์ม ไก่ ไข่ รุ่น ( layer pullet farm ) หมายถึง สถานประกอบการที่เลี้ยง ไก่ ไข่ รุ่น 3 . ข้อกำหนด 3.1 องค์ประกอบฟาร์ม 3. 1.1 สถานที่ตั้ง สถานที่ ตั้ง ต้องมีความเหมาะสมต่อการเลี้ยง ไก่ ไข่รุ่น การ เลือกสถานที่ ตั้ง ต้องคำนึงถึง การปนเปื้อน ของอันตรายทางกายภาพ เคมี และชีวภาพ จากสภาพแวดล้อม เพื่อให้แน่ใจว่า ไม่มีผลกระทบต่อสุขภาพสัตว์ สวัสดิภาพสัตว์ สิ่งแวดล้อม และสุขภาพของประชาชน รวมทั้ง สามารถ ขนส่ง อุปกรณ์และปัจจัยการผลิต ได้อย่างสะดวก

มกษ. 6917 - 2565 2 3.1.1.1 ตั้งอยู่ใ นสภาพแวดล้อมที่ไม่เสี่ยงจากการปนเปื้อนของอันตรายทางกายภาพ เคมี และชีวภาพ หรือมีมาตรการป้องกันที่เหมาะสม 3.1.1. 2 ตั้งอยู่ในพื้นที่ที่มีเส้นทางการคมนาคมที่สะดวกในการขนส่งอุปกรณ์และปัจจัยการผลิต 3 . 1. 2 ผังและลักษณะฟาร์ม ขนาดพื้นที่ และ ผังฟาร์ม ที่ เหมาะสม ช่ว ยป้องกันการปนเปื้อน ไม่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพสัตว์ สวัสดิภาพสัตว์ สิ่งแวดล้อม และ ทาให้สามารถปฏิบัติงาน ได้อย่างมีประสิทธิภาพ 3.1.2.1 มีขนาดพื้นที่เพียงพอไม่หนาแน่นจนก่อให้เกิดปัญหาต่อสุขภาพ สัตว์ สวัสดิภาพสัตว์ และสิ่งแวดล้อม 3.1.2.2 มีการวางผังฟาร์มที่เอื้อต่อ การปฏิบัติงานอย่างถูกสุขลักษณะ กาหนดพื้นที่ปฏิบัติงาน สานักงาน และที่พักอาศัยเป็นสัดส่วน และแยกออกจากพื้นที่เลี้ยง ไก่ไข่รุ่น 3.1.3 โรงเรือน โครงสร้าง ของ โรงเรือนที่แข็งแรง ถูกสุขลักษณะ มีพื้นที่เพียงพอ และมีการจัดการให้มีสภา พแว ดล้อม ที่เหมาะสมต่อการเลี้ยงไก่ ไข่รุ่น จะส่งผลดีต่อสุขภาพและสวัสดิภาพสัตว์ 3.1. 3 . 1 มีการวางผัง โรงเรือน ที่แสดง การ จัดวางอุปกรณ์ใน ตาแหน่งซึ่งเอื้อต่อการเลี้ยงไก่ไข่รุ่น 3.1. 3 . 2 มีขนาด พื้นที่ เพียงพอในการเลี้ยงไก่ไข่รุ่น โดยคานึงถึงหลักสวัสดิภาพสัตว์ 3.1. 3 . 3 มีโครงสร้างแข็งแรง ถูกสุขลักษณะ มีการระบายอากาศที่ดี ง่ายต่อการทาความสะอาด ฆ่าเชื้อ และบารุงรักษา 3.2 การจัดการฟาร์ม 3.2.1 คู่มือการจัดการฟาร์ม คู่มือการจัดการฟาร์มที่มีรายละเอียดการปฏิบัติงานที่สาคัญของฟาร์ม จะช่วยให้บุคลากร ที่เกี่ยวข้องสามารถนำคู่มือไปใช้ในการปฏิบัติงานตามขั้นตอนที่กำ หนดไว้อย่างถูกต้อง และช่วยให้การจัดการฟาร์มเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ 3.2.1 .1 มีคู่มือการจัดการฟาร์มที่แสดงให้เห็นรายละเอียดการปฏิบัติงานที่สาคัญภายในฟาร์ม ได้แก่ 1) ระบบการเลี้ยง 2) การจัดการอาหารและน้า 3 ) การจัดการด้านสุขภาพ สัตว์ 4) การจัดการด้านสวั สดิภาพสัตว์ 5) การจัดการด้านสิ่งแวดล้อม

มกษ. 6917 - 2565 3 3.2.2 การจัดการอาหารและน้าที่ใช้เลี้ยงไก่ ไข่รุ่น การจัดการให้ ไก่ ไข่ รุ่น ได้รับอาหารและน้าที่มีคุณภาพและ เพียงพอต่อความต้องการ จะส่งผลดี ต่อสุขภาพและสวัสดิภาพสัตว์ 3.2.2 . 1 อาหารสาเร็จรูปและหัวอาหารสัตว์ต้องมีคุณภาพและ มาตรฐานตาม พระราชบัญญัติควบคุม คุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2 558 3.2.2. 2 ในกรณีที่ผสมอาหารสัตว์เอง หรือนำอาหารจากข้อ 3.2.2.1 มาผสม ต้อง คำนึงถึงคุณค่า ทางโภชนาการที่เหมาะสมของไก่ไข่ รุ่น และ ห้ามใช้สารต้องห้าม ตามพระราชบัญญัติควบคุม คุณภาพอาหารสัตว์ พ.ศ. 2 558 3.2.2. 3 มีการ ตรวจสอบคุณภาพอาหารไก่ไข่รุ่นทางกายภาพในเบื้องต้น เช่น สี กลิ่น การ จับ ตัว และเก็บตัวอย่างไว้เพื่อใช้วิเคราะห์กรณีมีปัญหา 3.2.2.4 มีสถานที่เก็บอาหารไก่ไข่รุ่นโดยแยกต่างหาก และเก็บอาหารในสภาพที่ป้องกันการเสื่อมสภาพ และปนเปื้อน 3.2.2. 5 มีการจัดการให้ไก่ ไข่รุ่นทุกตัวได้รับอาหารและน้าอย่างเพียงพอและเหมาะสม 3.2.2. 6 น้าที่ใช้เลี้ยงไก่ไข่รุ่นต้องสะอาดและมีผลตรวจวิเคราะห์คุณภาพ 3.2.2 . 7 มีอุปกรณ์ให้อาหารและน้าที่สะอาด และเพียงพอ 3.2.3 การจัดการโรงเรือนและอุปกรณ์ การจัดการโรงเรือน และ อุปกรณ์ ให้สะอาด เป็นการล ดการสะสมของเชื้อก่อโรค และการบารุงรักษา โรงเรือน และ อุปกรณ์ให้อยู่ในสภาพพร้อมใช้งาน จะช่วยให้ปฏิบัติงานได้อย่ำงมีประสิทธิภาพ และปลอดภัยต่อไก่ ไข่รุ่น และบุคลากร 3.2.3.1 โรงเรือน อุปกรณ์ และบริเวณโดยรอบโรงเรือนต้องสะอาด ได้รับการ บารุงรักษาให้อยู่ในสภาพดี และถูกสุขลักษณะ พร้อมใช้งาน ไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อ ไก่ ไข่รุ่น และบุคลากร 3.2.3.2 ทาความสะอาด ฆ่าเชื้อโรงเรือนและอุปกรณ์ หลังจากย้ายไก่ไข่รุ่น ฝูง เก่าออก และปิดพักโรงเรือน ตาม ระยะเวลา ที่กรมปศุสัตว์กาหนด 3.2.3. 3 ให้ใช้ผลิตภัณฑ์สารเคมี ยาฆ่าเชื้อ หรือวัตถุอันตรา ย ที่ขึ้นทะเบียนกับกรมปศุสัตว์หรือ หน่วยราชการอื่น โดยใช้ตามคาแนะนาในฉลากผลิตภัณฑ์หรือตามคาแนะนาของสัตวแพทย์

มกษ. 6917 - 2565 4 3.3 บุคลากร บุคลากรที่มีความรู้ความ สามารถตามหน้าที่ความรับผิดชอบ และ มีสุข ลักษณะ ส่วนบุคคล ที่ดี จะช่วยให้การปฏิบัติงานเป็นไปอย่างมี ประสิทธิภาพ และ ไก่ ไข่รุ่น ได้รับการดูแลสุขภาพ และสวัสดิภาพ สัตว์ อย่างถูกต้อง 3.3.1 มีการจัดแบ่งหน้าที่และความรับผิดชอบของบุคลากรอย่างชัดเจน 3.3.2 มีบุคลากรผู้เลี้ยง ไก่ไข่รุ่น สัตวบาลหรือบุคลากรที่ไ ด้รับการอบรมหลักสูตรด้านสัตวบาล เป็นผู้ควบคุมดูแลการเลี้ยง ไก่ไข่รุ่น และสัตวแ พทย์ที่มี ใบรับรองเป็นสัตวแพทย์ผู้ควบคุม ฟาร์มสั ตว์ปีก จำนวนพอเหมาะกับจำนวน ไก่ไข่รุ่น ที่เลี้ยง 3.3.3 บุคลากรผู้เลี้ยงไก่ไข่รุ่น ต้องมีความรู้ โด ยได้รับการฝึกอบรมหรือการฝึกอบรม ในขณะปฏิบัติงาน ในการเลี้ยง ไก่ไข่รุ่น 3. 3. 4 มีการดูแลสุขลักษณะส่วนบุคคลที่ดีเพื่อ ป้องกันไม่ให้เกิดการปนเปื้อนและแพร่เชื้อ โรค 3. 4 สุขภาพสัตว์ 3. 4 .1 การป ้ องกันและควบคุมโรค มาตรการป้องกัน ควบคุม กำจัดเชื้อก่อ โรค และ การเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน โรค ที่ เพียงพอ และ เหมาะสม รวมทั้ง การปฏิบัติตามพระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ. 2558 มีความสาคัญ ต่อสุข ภาพสัตว์ ช่วยให้สามารถป้องกันการแพร่กระจายและควบคุมเชื้อก่อโรคผ่าน บุคคล สัตว์ ยานพาหนะ วัสดุและอุปกรณ์ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ 3. 4 .1.1 มีหลักฐานห รือเอกสารระบุแหล่งที่มาของ ไก่ไข่รุ่น 3.4.1.2 มีมาตรการป้องกัน ควบคุม และกาจัดเชื้อโรคเข้าสู่ฟาร์มจากบุคคล ยานพำหนะ วัสดุ และอุปกรณ์ รวมทั้งสัตว์พาหะนำเชื้อ 3. 4 . 1. 3 มีแผนเฝ้าระวังและป้องกันโรค ซึ่งจัดทาและ กำกับ ดูแล โดยสัตวแพทย์ผู้ควบคุมฟาร์ม สัตว์ปีก 3.4.1. 4 มีโปรแกรมการสร้างภูมิคุ้มกันโรค เช่น การให้วัคซีน รวมถึง การกำจัดปรสิตภายในและ ภายนอก ภายใต้การดูแลของสัตวแพทย์ 3.4.1. 5 ตรวจติดตามสุขภาพไก่ไข่รุ่นประจาวัน 3.4.1. 6 มีแผนการสุ่มตรวจสุขภาพ ความสม่าเสมอของฝูง ขนาดและน้าหนักไก่ไข่รุ่นตามอายุของ สายพันธุ์

มกษ. 6917 - 2565 5 3.4.1. 7 คัดแยกไก่ ไข่รุ่น ที่มีลักษณะผิดปกติ ไม่สมบูรณ์ มีข นาดและน้าหนักไม่ใกล้เคียงกับ ฝูง หรือไม่เหมาะสม ต่อการให้ ไข่ ออก จากฝูง 3. 4.1. 8 กรณีที่เกิดโรคระบาดหรือสงสัยว่าเกิดโรคระบาด ต้องปฏิบัติตามพระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ. 2558 หรือตามที่กรมปศุสัตว์กาหนด 3. 4 .2 การบาบัดโรคสัตว์ การบำบัดโรคสัตว์ต้องอยู่ภายใต้การกากับดูแลของสัตวแพทย์ เพื่อให้ สัตว์ ได้รับการตรวจ วินิจฉัย กา รรักษา การป้องกันการเกิดโรค การให้คาแนะนาด้านสุขภาพ การควบคุมการใช้ ยาสัตว์ และการออกใบสั่งยาสัตว์เป็นไปอย่างถูกต้องและเหมาะสม ไม่ก่อให้เกิดผลกระทบต่อ สุขภาพและสวัสดิภาพสัตว์ รวมทั้งไม่เกิดอันตรายต่อผู้บริโภค 3. 4 .2.1 การบำบัดโรคสัตว์ต้องอยู่ภายใต้ความดูแลข องสัตวแพทย์ โดยปฏิบัติตามพระราชบัญญัติ วิชาชีพการสัตวแพทย์ พ.ศ. 2545 และตามข้อกำหนดใน มกษ. 9032 เรื่อง ข้อปฏิบัติ การควบคุมการใช้ยาสัตว์ 3.5 สวัสดิภาพสัตว์ การเลี้ยง และดูแล สัตว์ ต้องคานึงถึ งหลักสวัสดิภาพสัตว์ เพื่อให้สั ตว์ สามารถแสดงพฤติกรรม ตามธรรมชาติ มีความ เป็นอยู่ที่ดี และไม่เกิดความทุกข์ทรมาน 3.5.1 ดูแลไก่ไข่ รุ่น ให้มีความเป็นอยู่ตามหลักสวัสดิภาพสัตว์ 3.6 สิ่งแวดล้อม ขยะ มูลฝอย น้าเสีย ของเสียอันตราย สิ่งปฏิกูล และ ซากสัตว์ เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ของแมลง และเชื้อโรค การจัดการที่ไม่ถูกต้องจะ ส่งผลกระทบต่อชุมชนและสิ่ งแวดล้อมข้างเคียง จึงต้องมี การกำจัด หรือจัดการด้วย วิธี การ ที่เหมาะสม 3.6 .1 กำจัดหรือจัดการขยะมูลฝอย น้าเสีย ของเสียอันตราย สิ่งปฏิกูล และซากสัตว์ ด้วยวิธี การ ที่เหมาะสมและถูกสุขลักษณะ 3.6 .2 ป้องกันการฟุ้งกระจาย ของวัสดุรองพื้นหลังการย้ายไก่ ไข่รุ่น ออกจากฟาร์ ม

มกษ. 6917 - 2565 6 3.7 การบันทึกข้อมูล การบันทึกและเก็บรักษาข้อมูลมีความสาคัญที่จะช่วยในกา รวิเคราะห์หาสาเหตุที่มาของปัญหา หรือข้อผิดพลาดในการจัดการ และ การ ตามสอบการ ปฏิบัติ งานในแต่ละขั้นตอนว่ามีความถูกต้อง ตาม คู่มือการจัดการฟาร์ม ที่กาหนดไว้ 3. 7 . 1 มีการ บันทึกข้อมูลผลการปฏิ บัติงานในขั้นตอนที่สาคัญที่มีผลต่อสุขภาพ สัตว์ การ ป้องกัน และ ควบคุมโรค และผลิตผล 3.7 .2 ให้เก็บรักษาบันทึกข้อมูลเป็นเวลาอย่างน้อย 3 ปี