ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การให้ความยินยอมของกระทรวงมหาดไทยในที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินที่พลเมืองยังใช้ประโยชน์ร่วมกันอยู่ หรือยังไม่เปลี่ยนสภาพการใช้ เพื่อวัตถุประสงค์ของการเวนคืนตามมาตรา 17 (1) แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนและการได้มาซึ่งอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2562

ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การให้ความยินยอมของกระทรวงมหาดไทยในที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดิน ที่พลเมืองยังใช้ประโยชน์ร่วมกันอยู่ หรือยังไม่เปลี่ยนสภาพการใช้ เพื่อวัตถุประสงค์ของการเวนคืน ตามมาตรา 17 (1) แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนและการได้มาซึ่งอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2562 อาศัยอานาจตามความในมาตรา 17 (1) แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนและการได้มา ซึ่งอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2562 ในการกาหนดหลักเกณฑ์วิธีการให้ความยินยอมของกระทรวงมหาดไทย ในที่ดินอันเป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินที่พลเมืองยังใช้ประโยชน์ร่วมกันอยู่ หรือยังไม่เปลี่ยนสภาพ จากการเป็นที่ดินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไท ย จึงออกประกาศไว้ ดังนี้ ข้อ 1 ในประกาศนี้ “ สำนักงานที่ดินจังหวัด ” ให้หมายความรวมถึง สำนักงานที่ดินกรุงเทพมหานคร “ อำเภอ ” ให้หมายความรวมถึง สำนักงานเขต “ เจ้าหน้าที่ ” หมายความว่า เจ้าหน้าที่ตามกฎหมายว่าด้วยการเวนคืนและการได้มา ซึ่งอสังหาริมทรัพย์ ข้อ 2 ให้ปลัดกระทรวงมหาดไทยรักษาการตามประกาศนี้ และมีอำนาจตีความวินิจฉัยปัญหา เพื่อ ดาเนินการให้เป็นไปตามประกาศนี้ หมวด 1 การตรวจสอบสภาพที่ดิน ข้อ 3 ให้เจ้าหน้าที่ที่ประสงค์จะใช้ตามวัตถุประสงค์แห่งการเวนคืนเป็นสาธารณสมบัติ ของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน และพลเมืองยังใช้ประโยชน์ในที่ดินนั้นอยู่ หรือยังไม่เปลี่ยนสภาพ จากการเป็นที่ดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน มีหนังสือแจ้งความประสงค์ดังกล่าวต่ออธิบดีกรมที่ดิน โดยให้ระบุด้วยว่าจะใช้ที่ดินในบริเวณใด ประมาณเนื้อที่เท่าใด ทั้ งนี้ ให้แนบแผนผังที่ระบุตาแหน่งที่ตั้ง ของที่ดินในส่วนที่จะใช้ดังกล่าวมาด้วย ข้อ 4 ให้อธิบดีกรมที่ดินตรวจสอบเบื้องต้นเกี่ยวกับที่ตั้งของที่ดินแล้วมีหนังสือแจ้ง ไปยังจังหวัดที่เป็นที่ตั้งของที่ดินดังกล่าว สาหรับกรณีที่ดินตั้งอยู่ในเขตกรุงเทพมหานครให้แจ้งไปยัง สานักงานที่ดินกรุงเทพมหานคร เพื่อดาเนินการสอบสวนการใช้ประโยชน์ในที่ดิน ประวัติความเป็นมา ของที่ดินให้ได้ข้อเท็จจริงเป็นที่ยุติ ดังนี้ ( 1 ) ที่ดินมีการสงวนหวงห้ามให้เป็นที่ดินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกันหรื อไม่ หากมีการสงวนหวงห้าม เป็นการสงวนหวงห้ามตามบทกฎหมายใด หวงห้ามไว้เพื่อการใด ตั้งแต่เมื่อใด ( 2 ) การใช้ประโยชน์ที่ดิน ประชาชนใช้ประโยชน์ร่วมกันอย่างไร เช่น ทาง ลำราง ห้วย ้ หนา 16 ่ เลม 139 ตอนพิเศษ 259 ง ราชกิจจานุเบกษา 2 พฤศจิกายน 2565

( 3 ) ตรวจสอบว่า หากมีการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ตามวัตถุประสงค์แห่งการเว นคืน จะส่งผลกระทบต่อประชาชนผู้ใช้ประโยชน์มากน้อยหรือไม่ อย่างไร และมีแนวทางในการแก้ไข ผลกระทบให้แก่ประชาชนอย่างไร ในกรณียังไม่มีข้อเท็จจริงเป็นที่ยุติว่า ประชาชนยังใช้ประโยชน์ที่ดินดังกล่าวอยู่ ให้สานักงาน ที่ดินจังหวัดแจ้งให้อาเภอร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จัดประชุมประชาคมราษฎรในพื้นที่ เพื่อตรวจสอบว่ายังใช้ประโยชน์ที่ดินอยู่หรือไม่ อย่างไร เมื่อจัดประชุมประชาคมตามวรรคสองครบถ้วนแล้ว ให้อาเภอสรุปรวบรวมเพื่อรายงานผล การจัดประชุมดังกล่าวไปยั งสำนักงานที่ดินจังหวัดทราบ ข้อ 5 เมื่อผลการสอบสวนการใช้ประโยชน์ในที่ดินตามข้อ 4 ปรากฏว่า (1) ประชาชนเลิกใช้ประโยชน์ในที่ดินแปลงนั้นแล้ว ให้สำนักงานที่ดินจังหวัดรายงาน อธิบดีกรมที่ดินเพื่อเสนอรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยให้ความยินยอมตามมาตรา 17 (1) แ ห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยการเวนคืนและการได้มาซึ่งอสังหาริมทรัพย์ พ.ศ. 2562 (2) ประชาชนยังใช้ประโยชน์ร่วมกันในที่ดินแปลงนั้นอยู่ ให้ดาเนินการตามข้อ 6 ข้อ 6 กรณีที่ประชาชนยังใช้ประโยชน์ร่วมกันในที่ดินแปลงนั้นอยู่ตามข้อ 5 (2) ในการ พิจารณา ว่าจะต้องหาที่ดินมาทดแทนหรือไม่ ให้คานึงถึงผลกระทบของประชาชนที่ใช้ประโยชน์ที่ดิน อย่างมีนัยสำคัญ แต่ถ้าสามารถบริหารจัดการให้ประชาชนสามารถใช้ประโยชน์จากที่ดินแปลงดังกล่าวได้ ให้อธิบดีกรมที่ดินเสนอรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยเพื่อพิจารณาให้ความยินยอม กรณี ที่ไม่สามารถดาเนินการได้ตามวรรคหนึ่ง ให้พิจารณาถึงผลกระทบที่จะต้องหาที่ดิน มาทดแทน ดังนี้ (1) ในกรณีเป็นการใช้ที่ดินบางส่วน ถ้าการใช้ตามวัตถุประสงค์นั้นมิได้มีผลกระทบต่อ การใช้ประโยชน์ในที่ดินสาธารณสมบัติของแผ่นดินอย่างมีนัยสาคัญ ให้อธิบดีกรมที่ดินเ สนอรัฐมนตรี ว่าการกระทรวงมหาดไทยเพื่อพิจารณาให้ความยินยอม (2) ในกรณีเป็นการใช้ที่ดินทั้งแปลง หรือเป็นการใช้ที่ดินบางส่วนที่มีผลกระทบต่อการใช้ประโยชน์ ในที่ดินสาธารณสมบัติของแผ่นดินอย่างมีนัยสำคัญ ให้อธิบดีกรมที่ดินแจ้งให้เจ้าหน้าที่จัดหาที่ดินเพื่อทดแทน ข้อ 7 การดาเนินการตามข้อ 6 วรรคหนึ่ง และข้อ 6 วรรคสอง (1) ไม่ต้องหาที่ดิน มาทดแทน แต่ให้ดาเนินการรับฟังความคิดเห็นจากประชาชนตามหมวด 3 กรณีข้อ 6 วรรคสอง (2) ให้ดาเนินการจัดหาที่ดินมาทดแทนตามหมวด 2 หมวด 2 การนาที่ดินมาทดแทน ้ หนา 17 ่ เลม 139 ตอนพิเศษ 259 ง ราชกิจจานุเบกษา 2 พฤศจิกายน 2565

ข้อ 8 ให้เจ้าหน้าที่จัดหาที่ดินเพื่อทดแทนที่ดินตามข้อ 7 วรรคสอง โดยให้แนบแผนผัง ที่ระบุตาแหน่งที่ตั้งของที่ดินแปลงที่จะนำมาทดแทน ว่าอยู่ในบริเวณใด ประมาณเนื้อที่เท่าใด โดยอาจหา ที่ดินที่จะนามาทดแทนสำรองไว้ด้วยก็ได้ ข้อ 9 ที่ดินที่จะนามาทดแทนจะต้องมีหลักเกณฑ์ ดังนี้ ( 1 ) มีพื้นที่การใช้ประโยชน์ไม่น้อยกว่าเดิม และไม่กระทบกับการใช้ประโยชน์ของประชาชน ในพื้นที่อย่างมีนัยสำคัญ (2) ที่ดินที่จะนำมาทดแทนต้องไม่สร้างภาระในการเข้าใช้ประโยชน์ให้แก่ประชาชนที่ใช้ ประโยชน์ในที่ดินแปลงเดิมมากเกินไป (3) สามารถนามาใช้ประโยชน์เช่นเดียวกับการใช้ประโยชน์ในที่ดินแปลงเดิม ข้อ 10 การนาที่ดินมาทดแทนตามข้อ 8 จะต้องจัดส่งเอกสารเพื่อประกอบการพิจารณา ให้ความยินยอมของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ดังต่อไปนี้ (1) กรณีเป็นที่สาธารณสมบัติของแผ่นดินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน และพลเมืองยังใช้ประโยชน์ ในที่ดินนั้นอยู่ ต้องมีผลการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนที่ใช้ประโยชน์ที่ดินที่จะนำมาทดแทน (2) กรณีเป็นที่สาธาร ณสมบัติของแผ่นดินสำหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน และพลเมืองเลิกใช้ ประโยชน์ ในที่ดินแปลงนั้นแล้ว ต้องมีหนังสือให้ความยินยอมจากหน่วยงานผู้ดูแลรับผิดชอบที่ดินดังกล่าว (3) กรณีเป็นที่มีกรรมสิทธิ์ตามประมวลกฎหมายที่ดิน ต้องมีหนังสือยกให้ หมวด 3 การรับฟังความคิดเห็นของประชาชน ข้อ 11 ให้สานักงานที่ดินจังหวัดร่วมกับเจ้าหน้าที่แจ้งเรื่องการรับฟังความคิดเห็นเกี่ยวกับ การเวนคืนที่ดินที่เป็นสาธารณสมบัติของแผ่นดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน และพลเมืองยังใช้ประโยชน์ ในที่ดินนั้นอยู่ หรือยังไม่เปลี่ยนสภาพจากการเป็นที่ดินสาหรับพลเมืองใช้ร่วมกัน ประกาศเชิญชวน โดยการส่งหนังสือหรือแจ้งผ่านทางระบบอิเล็กทรอนิกส์ ไปยังองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ของประชาชนที่ใช้ที่ดินแปลงดังกล่าวและประชาชนที่ใช้ประโยชน์ในที่ดินที่จะนามาทด แทน พร้อมทั้ง กาหนดวัน เวลา และสถานที่ ภายในสามสิบวัน แต่ไม่น้อยกว่าเจ็ดวันก่อนการจัดการรับฟังความคิดเห็น สำหรับพื้นที่ใดที่ไม่มีกานัน ผู้ใหญ่บ้านตามกฎหมายลักษณะปกครองท้องที่ให้แจ้งไปยังประธานชุมชน ข้อ 12 ให้สานักงานที่ดินจังหวัดร่วมกับเจ้าหน้าที่จัดเตรียมข้อมูลในการรับฟังความคิดเห็น และการมีส่วนร่วมของประชาชนที่ใช้ที่ดินแปลงดังกล่าวและประชาชนที่ใช้ประโยชน์ในที่ดินที่จะนา มาทดแทน โดยข้อมูลที่เผยแพร่อย่างน้อยต้องประกอบด้วยข้อมูลเกี่ยวกับการเวนคืนที่ดิน ดั งต่อไปนี้ (1) เหตุผลความจำเป็นและวัตถุประสงค์ (2) สาระสำคัญ (3) ผู้ดำเนินการ ้ หนา 18 ่ เลม 139 ตอนพิเศษ 259 ง ราชกิจจานุเบกษา 2 พฤศจิกายน 2565

(4) สถานที่ที่จะดาเนินการ (5) ขั้นตอนและระยะเวลาดาเนินการ ( 6 ) ประโยชน์ และผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นแก่ประ ชาชนที่ใช้ที่ดินแปลงดังกล่าว และ ประชาชน ที่ใช้ประโยชน์ในที่ดินที่จะนามาทดแทน รวมทั้งมาตรการป้องกัน แก้ไข หรือเยียวยาความเดือดร้อน หรือความเสียหายที่อาจเกิดขึ้น (ถ้ามี) ข้อ 13 การรับฟังความคิดเห็นของประชาชนที่ใช้ที่ดินแปลงดังกล่าว และประชาชนที่ใช้ประโยชน์ ในที่ดินที่จะนามาทดแทน อาจใช้วิธีกำรอย่างหนึ่งอย่างใดหรือหลายวิธี ดังต่อไปนี้ (1) การรับฟังความคิดเห็นผ่านระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ (2) การจัดประชุมรับฟังความคิดเห็น (3) การสัมภาษณ์ หรือการเชิญให้เข้าร่วมชี้แจงหรือแสดงความคิดเห็น (4) การสำรวจความคิดเห็น (5) การอภิปรายสาธารณะ การประชุมแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสาร การประชุมเชิงปฏิบัติการ และการประชุมตัวแทนของประชาชนที่ใช้ที่ดินแปลงดังกล่าว และประชาชนที่ใช้ประโยชน์ในที่ดิน ที่จะนามาทดแทน (6) วิธีการอื่นใดที่อธิบดีกรมที่ดินเห็นว่าเหมาะสม ข้อ 14 ให้สานักงานที่ดินจังหวัดร่วมกับเจ้าหน้ำที่จัดเตรียมข้อมูลตามข้อ 12 พร้อมกับ ประกาศเชิญชวนการรับฟังความคิดเห็น ดังนี้ ( 1 ) ปิดประกาศการกาหนด วัน เวลา และสถานที่ที่จัดให้มีการรับฟังความคิดเห็น ไว้โดยเปิดเผย ณ สถานที่ใกล้เคียงที่ดินแปลงที่เวนคืน หรือใกล้เคียงที่ดินแปลงที่จะนามาทดแทน ที่ประชาชนสามารถ เห็นได้โดยง่าย แล้วแต่กรณี ที่ว่าการอาเภอ ที่ทาการกานัน ที่ทาการผู้ใหญ่บ้าน ที่ทาการองค์กร ปกครองส่วนท้องถิ่นแห่งท้องที่ หรืออาจประชาสัมพันธ์ในรูปแบบอื่นร่วมด้วย เช่น หอกระจายข่าว ของชุมชน แผ่นพับ หรือรถประชาสัมพันธ์ (2) ประสานงา นผู้ใหญ่บ้านในพื้นที่ที่ดินแปลงดังกล่าว หรือที่ดินแปลงที่จะนามาทดแทน เพื่อให้ประชาสัมพันธ์แจ้งให้ประชาชนในหมู่บ้านทราบ สำหรับพื้นที่ใดที่ไม่มีกำนัน ผู้ใหญ่บ้านตามกฎหมายลักษณะปกครองท้องที่ให้แจ้งไปยัง ประธานชุมชน ข้อ 15 ให้สานักงานที่ดินจังหวัดร่วมกับเจ้าหน้าที่ดาเนินการจัดให้มีการรับฟังความคิดเห็น ของประชาชนที่ใช้ที่ดินแปลงดังกล่าว และประชาชนที่ใช้ประโยชน์ในที่ดินที่จะนำมาทดแทน โดยใช้ข้อมูลตามข้อ 12 และเลือกใช้วิธีการอย่างหนึ่งอย่างใดหรือหลายวิธีตามข้อ 13 เพื่อรับฟั ง ความคิดเห็น ทั้งนี้ ให้เชิญนายอำเภอแห่งท้องที่หรือผู้แทนเข้าร่วมประชุมด้วย ้ หนา 19 ่ เลม 139 ตอนพิเศษ 259 ง ราชกิจจานุเบกษา 2 พฤศจิกายน 2565

ข้อ 16 การรับฟังความคิดเห็นของประชาชนที่ใช้ที่ดินแปลงดังกล่าว และประชาชน ที่ใช้ประโยชน์ในที่ดินที่จะนามาทดแทน ให้ดาเนินการให้แล้วเสร็จภายในหกสิบวันนับแต่วันที่ประกาศ เชิญชว นการรับฟังความคิดเห็น หมวด 4 การสรุปผลการรับฟังความคิดเห็น ข้อ 17 เมื่อดำเนินการรับฟังความคิดเห็นเสร็จสิ้นแล้ว สำนักงานที่ดินจังหวัดร่วมกับ เจ้าหน้าที่ ดาเนินการ ดังนี้ ( 1 ) จัดทารายงานผลการรับฟังความคิดเห็นของประชาชนที่ใช้ที่ดินแปลงดังกล่าว และประชาชน ที่ใช้ประโยชน์ในที่ดินที่จะนามาทดแทน ให้แล้วเสร็จภายในสามสิบวันนับแต่วันที่การรับฟังความคิดเห็น ของชุมชนเสร็จสิ้น ( 2 ) ปิดประกาศสรุปผลการรับฟังความคิดเห็นโดยสังเขปให้ทราบโดยทั่วกันในที่เปิดเผย ณ ที่ดินแปลงดังกล่าว และที่ดินแปลงที่จะนำมาทดแทน แล้วแต่กรณี ที่ว่าการอำเภอ ที่ทำการกำนัน ที่ทาการผู้ใหญ่บ้าน และที่ทาการองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแห่งท้องที่ เป็นระยะเวลาไม่น้อยกว่า สิบห้าวัน รวมทั้งประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนที่ใช้ที่ดินแปลงดังกล่าว และประชาชนที่ใช้ประโยช น์ ในที่ดินที่จะนามาทดแทนได้รับทราบอย่างทั่วถึง ( 3 ) รายงานผลการรับฟังความคิดเห็นให้อธิบดีกรมที่ดินทราบ เพื่อดำเนินการต่อไป ข้อ 18 รายงานผลการรับฟังความคิดเห็น ตามข้อ 17 (1) อย่างน้อยต้องประกอบด้วย ( 1 ) รายชื่อผู้ให้ความคิดเห็น ( 2 ) ข้อเท็จจริงโด ยสรุปเกี่ยวกับวัน เวลา สถานที่และการรับฟังความคิดเห็น ( 3 ) ข้อมูลการกำหนดพื้นที่ ( 4 ) สรุปผลการรับฟังความคิดเห็น โดยแยกกลุ่มของผู้ที่เห็นด้วย และไม่เห็นด้วยว่ามีเหตุผล อย่างไร ประเด็นข้อห่วงใยต่าง ๆ พร้อมเสนอข้อคิดเห็นหรือข้อเสนอแนะ ข้อ 19 ให้จังหวัดสรุปเรื่องราวความเป็นมา ผลการรับฟังความคิดเห็น พร้อมทั้งความเห็น ของผู้ว่าราชการจังหวัดเสนอให้อธิบดีกรมที่ดินเพื่อพิจารณาเสนอความเห็นให้กระทรวงมหาดไทย พิจารณาให้ความยินยอมต่อไป ข้อ 20 ในกรณีที่รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยไม่ให้ความยินยอม ให้เจ้าหน้าที่ ดำเนินการจัดหาที่ดินแปลงใหม่โดยไม่ชักช้าและนาความในหมวด 2 หมวด 3 และหมวด 4 มาใช้บังคับโดยอนุโลม หมวด 5 ค่าใช้จ่าย ้ หนา 20 ่ เลม 139 ตอนพิเศษ 259 ง ราชกิจจานุเบกษา 2 พฤศจิกายน 2565

ข้อ 21 ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับการดำเนินการตามประกาศนี้ ให้ส่วนราชการ รัฐวิสาหกิจ หรือหน่วยงานของรัฐที่เจ้าหน้าที่สังกัดเป็นผู้รับผิดชอบ ประกาศ ณ วันที่ 16 กันยายน พ.ศ. 256 5 พลเอก อนุพงษ์ เผ่าจินดา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ้ หนา 21 ่ เลม 139 ตอนพิเศษ 259 ง ราชกิจจานุเบกษา 2 พฤศจิกายน 2565