ประกาศสภาการพยาบาล เรื่อง กำหนดรายการยาและสารวินิจฉัย สำหรับพยาบาลวิชาชีพและพยาบาลเวชปฏิบัติในการรักษาโรคเบื้องต้น พ.ศ. 2565

ประกาศสภาการพยาบาล เรื่อง กำหนดรายการยาและสารวินิจฉัย สาหรับพยาบาลวิชาชีพ และพยาบาลเวชปฏิบัติในการรักษาโรคเบื้องต้น พ.ศ. 2565 อาศัยอานาจตามความในข้อ 9.6 และข้อ 13 ตามข้อบังคับสภาการพยาบาล ว่าด้วย ข้อจากัดและเงื่อนไขในการประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ พ.ศ. 2564 โดยความ เห็นชอบของคณะกรรมการสภาการพยาบาล จึงออกประกาศ ดังนี้ ข้อ 1 ในประกาศนี้ “ พยาบาลวิชาชีพ ” หมายความว่า ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง หรือผู้ประกอบ วิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง “ พยาบาลเวชปฏิบัติ ” หมายความว่า ผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาล ชั้นหนึ่ง ผู้ประกอบ วิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ ชั้นหนึ่ง ซึ่งผ่านการอบรมหลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทาง สาขาเวชปฏิบัติทั่วไป (การรักษาโ รคเบื้องต้น) หรือสำเร็จการศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติชุมชน จากสถาบันที่สภาการพยาบาลให้การรับรองและได้ขึ้นทะเบียน ไว้กับสภาการพยาบาล ข้อ 2 พยาบาลวิชาชีพในการรักษาโรคเบื้องต้นและการให้ภูมิคุ้มกันโรค ตามที่กาหนดไว้ ในข้อ 10 ตามข้อบังคับสภาการพยาบาล ว่าด้วยข้อจำกัดและเงื่อนไขในการประกอบวิชาชีพ การพยาบาลและการผดุงครรภ์ พ.ศ. 2564 หากจาเป็นต้องใช้ยา นอกจากที่ได้กาหนดไว้ในแผนการรักษา ของผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมแล้ว ให้ใช้ยาตามที่กาหนดไว้ในเอกสารแนบ 1 ท้ายประกาศนี้ ข้อ 3 พ ยาบาลเวชปฏิบัติ ในการรักษาโรคเบื้องต้นและการให้ภูมิคุ้มกันโรค ตามที่กำหนด ไว้ในข้อ 10 ข้อ 11 หากจาเป็นต้องใช้ยาและสารวินิจฉัย นอกจากที่กาหนดไว้ในแผนการรักษา ของผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรมแล้ว สามารถใช้ยาและสารวินิจฉัยตามที่กาหนดไว้ในเอกสารแนบ 2 ท้ายปร ะกาศนี้ ทั้งนี้ ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป ประกาศ ณ วันที่ 16 กันยายน พ.ศ. 25 6 5 รองศาสตราจารย์สุจิตรา เหลืองอมรเลิศ นายกสภาการพยาบาล ้ หนา 36 ่ เลม 139 ตอนพิเศษ 257 ง ราชกิจจานุเบกษา 31 ตุลาคม 2565

รายการยา สำหรับ ผู้ประกอบวิชาชีพการ พยาบาลวิชาชีพ พยาบาล วิชาชีพซึ่งไม่ผ่านการอบรม หลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทาง สาขา เวชปฏิบัติทั่วไป (การรักษาโรคเบื้องต้น) หรือสำเร็จการศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการพยาบาล เวชปฏิบัติชุมชน สามารถ รัก ษาโรคหรือกลุ่มอาการ 32 รายการ ตามที่กาหนดไว้ในข้อ 10 ของข้อบังคับ สภาการพยาบาลว่าด้วย ข้อจำกัดและเงื่อนไขในการประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ พ.ศ. 2564 หากจาเป็นต้องใช้ยา ให้ ใช้ ยาสามัญประจาบ้าน แผนปัจจุบัน ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข ที่ กำหนด ตาม มาตรา 13 (2) ของพระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 โดยมีรายการยาจำนวน 52 รายการ ดังนี้ 1. ยาแก้ปวดท้อง ท้องอืด ท้องขึ้น ท้องเฟ้อ 1 ) ยาเม็ดลดกรด อะลูมินา – แมกนีเชีย 2 ) ยาน้ำลดกรด อะลูมินา – แมกนีเชีย 3 ) ยาเม็ดแ ก้ท้องอืด โซดามิ้นท์ 4 ) ยาขับลม 5 ) ยาแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ยาธาตุน้ำแดง 6 ) ยาน้ำแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ โซเดียมไบคาร์บอเนต 7 ) ยาทาแก้ ท้องอืด ท้องเฟ้อ ทิง เจอร์ มหาหิงคุ์ 2 . ยาแก้ท้องเสีย 8 ) ยาแก้ท้องเสีย ผงน้ำตาลเกลือแร่ 3 . ยาระบาย 9 ) ยาระบาย กลีเซอรีนชนิดเหน็บทวารสำหรับเด็ก 10 ) ยาระบาย กลีเซอรีนชนิดเหน็บทวารสำหรับผู้ใหญ่ 11 ) ยาระบาย แมกนีเซีย 12 ) ยาระบาย มะขามแขก 13) ยาระบาย โซเดียม คลอไรด์ ชนิดสวนทวาร 4 . ยาถ่ายพยาธิลำไส้ 14 ) ยาถ่ายพยาธิตัวกลม มีเบนดาโซล 5 . ยา บรรเทาปวด ลดไข้ 5.1 ยำเม็ดบรรเทาปวด ลดไข้ 15) พาราเซตามอล 500 มก. 1 6) พาราเซตามอล 325 มก. 5.2 ยาน้ำบรรเทาปวด ลดไข้ 17 ) พาราเซตามอล 5.3 ยาบรรเทาปวด กล้ามเนื้อ 18 ) พลาสเตอร์บรรเทาปวด 6 . ยาแก้แพ้ ลดน้ามูก 19) คลอร์เฟนิรามีน 7 . ยา แก้ไอ ขับเสมหะ เอกสารแนบ 1

2 20) ยาน้ำแก้ไอ ขับเสมหะสำหรับเด็ก 21) ยาแก้ไอน้ำดำ 8 . ยาดม หรือทาแก้วิงเวียน หน้ามืด คัดจมูก 22) ยาดมแก้วิงเวียน เหล้าแอมโมเนียหอม 23) ยาดมแก้วิงเวียน แก้คัดจมูก 24) ยาทาระเหยบรรเทาอาการคัดจมูกชนิดขี้ผึ้ง 9 . ยาแก้เมารถ เมาเรือ 25) ไดเมนไฮดริเน ท 10. ยา สำหรับโรคตา 26) ยาหยอดตาซัลฟาเซตาไมด์ 27) ยาล้างตา 11 . ยา สำหรับโรคปากและคอ 28) ยากวาดคอ 29) ยารักษาลิ้นเป็นฝ้า เยนเชี่ยนไวโอเลต 30) ยาแก้ปวดฟัน 31) ยาอมบรรเทาอาการระคายคอ 32 ) ยาอมบรรเทาอาการเจ็บคอ 12 . ยา ใส่แผล ล้างแผล 12.1 ยาใส่แผ ล 33 ) ทิงเจอร์ไอโอดีน 34 ) ทิงเจอร์ไทเมอรอซอล 35 ) โพวิโดน - ไอโอดีน 12.2 ยาล้างแผล 36 ) ยาไอโซโพรพิล แอลกอฮอล์ 37 ) ยา เอทิลแอลกอฮอล์ 38 ) น้ำเกลือล้างแผล 13 . ยา รักษาแผลติดเชื้อ ไฟไหม้ นำร้อนลวก 39) ซิลเวอร์ ซัลฟาไดอาซีน ครีม 14 . ยาบรรเทาอากำรปวดกล้ามเนื้อ แมลงกัดต่อย 40) ยาหม่อง ชนิดขี้ผึ้ง 15 . ยาสาหรับโรคผิวหนัง 41 ) ยารักษาหิดเหา เบนซิลเบนโซเอต 42 ) ยารักษาหิด ขี้ผึ้งกำมะถัน 43 ) ยารักษากลากเกลื้อน น้ำกัดเท้า 44 ) ยารักษาโรคผิวหนังเรื้อรัง 45 ) ยาทาแก้ผดผื่นคัน คาลาไมน์ 46 ) ยารักษาเกลื้ อน โซเดียม ไท โ อซัลเฟต

3 16 . ยา บำรุงร่างกาย 47 ) ยาเม็ดวิตามินบีรวม 48 ) ยาเม็ดวิตามินซี 49 ) ยาเม็ดบำรุงโลหิต เฟอร์รัส ซัลเฟต 50 ) ยาเม็ดวิตามินรวม 51 ) น้ำมันตับปลาชนิดแคปซูล 52 ) น้ำมันตับปลาชนิดน้ำ 17. อื่น ๆ ตามประกาศกระทรวงสาธาร ณสุข หรือประกา ศสภาการพยาบาล

รายการยาและสารวินิจฉัย สำหรับพยาบาลเวชปฏิบัติทั่วไป (การรักษาโรคเบื้องต้น) พยาบาลวิชาชีพซึ่งผ่านการอบรมหลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทาง สาขาเวชปฏิบัติทั่วไป (การรักษาโรคเบื้องต้น) หรือสำเร็จการศึกษาหลักสูตรพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการพยาบาล เวชปฏิบัติชุมชน สามารถรักษาโรคเบื้องต้นตามที่กาหนดไว้ในข้อ 10 ของข้อบังคับสภาการพยาบาล ว่าด้วย ข้อจากัดและเงื่อนไขในการประกอบวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์ พ.ศ. 2564 หากจาเป็นต้องใช้ยา ให้ใช้ยาสามัญประจาบ้านแผนปัจจุบัน ตามประกาศกระทรวงสาธา รณสุข ที่กาหนดตามมาตรา 13 (2) ของ พระราชบัญญัติยา พ.ศ. 2510 และให้ใช้ยา ตาม รายการยาและสารวินิจฉัยสาหรับพยาบาลเวชปฏิบัติทั่วไป (การรักษาโรคเบื้องต้น) ซึ่งผ่านความเห็นชอบจากการประชุมภาคีวิชาชีพด้านสุขภาพแล้ว ใน การประชุมครั้งที่ 8/2558 วันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2558 เพื่อ การรักษาโรคเบื้องต้นและให้ภูมิคุ้มกันโรค โดยมี รายการยา 18 กลุ่ม และสารวินิจฉัย ( Diagnostic agents ) อีก 1 กลุ่ม รวมทั้งสิ้น 120 รายการ ซึ่งเป็นยารับประทาน และยา ทาภายนอก ยกเว้นกรณีฉุกเฉิน ให้ฉีดยาได้ตามที่ระบุในรายการ ดังนี้ 1. ยาแก้ปวด ลดไข้แล ะยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ ( Analgesics, Antipyretic and NSAIDs ) 1 ) Acetaminophen ( Paracetamol ) 2 ) Acetyl salicylic acid ( Aspirin ) 3 ) Ibuprofen 4 ) Diclofenac 2 . ยาแก้แพ้ ( Antihistamines ) 5 ) Chlorphen iramine maleate 6 ) Cetirizine 7 ) Hydroxyzine 3 . ยาแก้แพ้เฉียบพลัน / ช็อก ( Drug used in Anaphylaxis / Shock 8 ) Epinephrine ( Adrenaline ) ใช้ กรณีฉุกเฉิน โดยฉีดเข้ากล้ามเนื้อ 4 . กลุ่มยาระบบทางเดินหายใจ ( Respiratory drugs ) 9 ) Dextromethorphan 10 ) Brown mixture 11 ) Scill Ammon mixt 12 ) Guaifenesin 5 . ยาระบบทางเดินอาหาร ( Gastrointestinal Drugs ) 13) Simethicone 14) Sodium bicarbonate 15) Carminative mixture 16) Aluminum hydroxide and magnesium hydroxide 17) Ranitidine 18) Omeprazole 19) Dimenhydrinate เอกสารแนบ 2

2 20) Domperidone 21) Hyoscine - N - butylbromide (Buscopan) 22) Bisacodyl 23) Magnesium Hydroxide (Milk of Magnesia) 6 . วิตามินและ เกลือแร่ 24) วิตามินรวม ( Multivitamin ) 25) วิตามินบีรวม ( B Complex ) 26) วิตามินบีหนึ่ง ( Vitamin B 1 ) 27) วิตามินบีหก (Vitamin B 6 ) 28) วิตามินซี ( Vitamin C ) 29) Oral Rehydration Salts 7 . ยาบารุงโลหิต 30 ) Ferrous sulfate 31 ) Folic acid 8 . ยาถ่ายพยาธิ ( Anthelminthic drugs ) 32) Albendazole 33) Mebendazole 9 . ยาปฏิชีวนะหรือยาต้านจุลชีพ ( Antibacterial drugs ) 34 ) Amoxycillin 35 ) Penicillin V 36 ) Erythromycin 3 7 ) Roxithromycin 38 ) Cot rimoxazole 39 ) Norfloxacin 40 ) Dicloxacillin 41 ) Doxycycline 10. ยารัดมดลูก ( Methylergometrine ) 42 ) Methergine 43 ) Syntocinon (ตามเกณฑ์ WHO ) เฉพาะกรณีคลอดฉุกเฉินให้ฉีดเข้ากล้ามเนื้อเท่านั้น 11 . ยาทาภายนอก / ยาหยอดตา 44) Triamcinolone aceton ide 45) Gentian violet 46) Clotrimazole 47) Ketoconazole 48) Miconazole 49) Nystatin (cream) 50) Benzyl benzoate 51) Calamine lotion

3 52) Oxytetracycline eye ointment 53) Poly - Oph 54) Tetrahydrozoline+Antazoline (Hist aoph eye d r op) 55) น้ำตาเทียม ( Artificial Tears ) 56) Salicylic acid 57) Methyl salicylate 58) Nystatin (vaginal ) 59) Silver nitrate 12 . ยาสมุนไพร 60 ) ยาอมมะแว้ง 61) ยาเม็ดฟ้าทลายโจร 62 ) ยาแก้ไอมะขามป้อม 63) ขมิ้นชัน 64 ) ยาระบายมะขามแขก 65) ครีมไพลจีซาล 66 ) ครีมพญายอ 67) ว่านหาง จระเข้ 13 . ยาชาเฉพาะที่ ( Local anesthetics ) 68 ) Lidocain e HCL ( Xylocaine ) 2 % 14 . กลุ่มน้ำยาฆ่าเชื้อ ( Disinfectant and Antiseptics ) 69 ) 70 % / 95 % Alcohol 70 ) Chlorhexidine gluconate ( Hibiscrub ) 71 ) Pov idone iodine 72 ) Sodium hypochlorite 73 ) C hlorhexidine + C etrimide ( savlon ) 74 ) 0 . 9 % Sodium chlorite ( NSS ) 15 . กลูโคสและสารน้ำ 75 ) 50 % G lucose (กรณีฉุกเฉิน) 76 ) 5 % D extrose in 0 . 9 NaCl / D5 NSS (กรณีฉุกเฉิน) 77 ) 5 % D extrose in 0 . 45 NaC l / D5 N / 2 (กรณีฉุกเฉิน) 78 ) 5 % D extrose in 0 . 3 NaCl / D5 N / 3 (กรณีฉุกเฉิน) 79 ) Lactate Ringer ’ s Solution (กรณีฉุกเฉิน) 80 ) 0 . 9 % Sodium chlorite / 0 . 9 % NSS (กรณีฉุกเฉิน)

4 16 . ยาคุมกาเนิด 16 . 1 ยาเม็ดคุมกำเนิด 81 ) ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดรวม 82) ยาเม็ด คุมกำเนิดที่มีเฉพาะโป รเจสเตอโรน 16 . 2 ยาฉีดคุมกำเนิด 83) Depot medroxy progesterone acetate ( DMPA ) 17 . วัคซีน (ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข) 84 ) วัคซีน บี ซี จี ป้องกันวัณโรค ( BCG ) 85 ) วัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบบี ( Hepatitis B vaccine : HBV ) 86 ) วั คซีนรวมป้องกันโรคคอตีบ – บาดทะยัก - ไอกรน ( Diphtheria, Tetanus toxoid, and Pertussis vaccine combined : DPT ) 87 ) วัคซีนป้องกันโรคโปลิโอ (ไข้ไขสันหลังอักเสบ) ( Poliomyelitis vaccine : OPV ) 88 ) วัคซีนป้องกันโรคหัด – คางทูม – หัดเยอรมัน ( Measles Mumps and Rubella vaccine : MMR ) 89 ) วัคซีนป้องกันโรคไข้สมองอักเสบเจอี ( Japanese Encephalitis vaccine : JE ) 90 ) Diphtheria - tetanus (dT) 91 ) Tetanus Toxoid 18 . ยาที่ใช้ในกรณีให้ยาเพิ่มเติมตาม แผน การรักษาของแพทย์ ( refill ) 18 . 1 ยาลดความดันโลหิต ( Antihyperte nsive drugs ) 92 ) Hydrochlorothi azide 93 ) Propranolol, Atenolol 94 ) Enalapril 95 ) Amlodipine 96 ) Losartan 18 . 2 ยาเบาหวาน 97 ) Glibenclamide 98 ) Glipizide 99 ) Metformin 18 . 3 ยาลดไขมัน 100 ) Simvastatin 101 ) Gemfibrozil 102 ) Fe nofibrate 18 . 4 ยารักษาโรคเกาต์ 103 ) Colchicine 104 ) Allopurinol 18 . 5 ยารักษาโรคหืด/โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง 105 ) Salbutamol 106 ) Terbutaline

5 107 ) Theophyline Slow Release Tab 108 ) Ipratropium + Fenoterol ( Beradual ) 109 ) Budesonide 18 . 6 Antithyroid / Thyroid hormone 110 ) Propylthiouracil 111 ) Methimazole 112 ) Levothyroxine Sodium 18 . 7 ยารักษาโรคหัวใจขาดเลือด 113 ) Isosorbide dinitrate Isosorbide - 5 - Mononitrate 18 . 8 ยานอนหลับ ผ่อนคลายความเครียด แก้ซึมเศร้า 114 ) Diazepam 115 ) Amitriptyline 18 . 9 ยาไมเกรน 116 ) Ergotamine + Caffeine ( Cafergot ) 18 . 10 ยาแก้วิงเวียน 117 ) Beta histidine mesilate 19. กลุ่ม สารวินิจฉัย ( Diagnostic agents ) เพื่อตรวจวินิ จฉัยแยกโรคได้ มี 3 รายการ ดังนี้ 118) ชุดวินิจฉัยการตั้งครรภ์ 119) แถบตรวจหากลูโคสและโปรตีนในปัสสาวะ 120) แถบวัดระดับน้ำตาลในเลือดจากปลายนิ้ว 2 0. อื่น ๆ ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข และ ประกาศ สภาการพยาบาล