ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : การปฏิบัติที่ดีสำหรับการผลิตเส้นไหมดิบ : เส้นไหมไทยสาวมือ ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551
ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : การปฏิบัติที่ดีสำหรับการผลิตเส้นไหมดิบ : เส้นไหมไทยสาวมือ ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551
ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : การปฏิบัติที่ดีสำหรับการผลิตเส้นไหมดิบ : เส้นไหมไทยสาวมือ ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 โดยเป็นการสมควรปรับปรุงแก้ไขการกาหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร เรื่อง การปฏิบัติที่ดี สาหรับการผลิตเส้นไหมดิบ เล่ม 1 : เส้นไหมไทยสาวมือ ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 ให้เหมาะสมกับสภาวการณ์ปัจจุบัน อาศัยอานาจตามความในมาตรา 5 มาตรา 15 วรรคส อง และมาตรา 16 แห่งพระราชบัญญัติ มาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 ประกอบมติคณะกรรมการมาตรฐานสินค้าเกษตร ในการประชุม ครั้งที่ 2/2565 เมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 2565 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จึงได้ออกประกาศไว้ ดังต่อไปนี้ 1. ให้ยกเลิกประกาศกร ะทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กาหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : การปฏิบัติที่ดีสาหรับการผลิตเส้นไหมดิบ เล่ม 1 : เส้นไหมไทยสาวมือ ตามพระราชบัญญัติมาตรฐาน สินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 ลงวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2559 2. กาหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : การปฏิบัติที่ดีสาหรับการผลิตเส้นไหมดิบ : เส้นไหมไทย สาวมือ มาตรฐานเลขที่ มกษ. 5900 - 2565 ไว้เป็นมาตรฐานทั่วไป ดังมีรายละเอียดแนบท้าย ประกาศนี้ 3 . บรรดาใบรับรองที่ผู้ประกอบการตรวจสอบมาตรฐานได้ออกตามประกาศกระทรวงเกษตร และสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้ำเกษตร : การปฏิบัติที่ดีสำหรับการผลิตเส้นไหมดิบ เล่ม 1 : เส้นไหมไทยสาวมือ ลงวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2559 ที่ยังมีอายุอยู่ในวันก่อนที่ประกาศนี้ใช้บังคับ ให้ยังคงใช้ต่อไปจนกว่าใบรับรองนั้นจะสิ้นอายุ หรือถูกเพิกถอน หรือมีการขอยกเลิก ทั้งนี้ ไม่เกินหนึ่งปี นับตั้งแต่วันถัดจากวันที่ประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป 4 . ในการขอรับการตรวจสอบรับรองและการขอต่ออายุใบรับรอง ให้ผู้ประกอบการที่ไม่มี ความพร้อมในการปฏิบัติตามมาตรฐานที่ออกตามประกาศนี้ นามาตรฐานสินค้าเกษตรตามประกาศ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่ อง กาหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : การปฏิบัติที่ดีสาหรับการผลิต เส้นไหมดิบ เล่ม 1 : เส้นไหมไทยสาวมือ ลงวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2559 มาใช้บังคับไปพลางก่อน เป็นระยะเวลาหนึ่งปีนับแต่วันที่ประกาศนี้ใช้บังคับ ทั้งนี้ ใบรับรองให้มีอายุไม่เกินหนึ่งปีนับแต่วันที่ ประกาศนี้ใช้บังคับ ้ หนา 21 ่ เลม 139 ตอนพิเศษ 247 ง ราชกิจจานุเบกษา 18 ตุลาคม 2565
ทั้งนี้ ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป ประกาศ ณ วันที่ 3 สิงหาคม พ.ศ. 256 5 ประภัตร โพธสุธน รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ปฏิบัติราชการแทน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ้ หนา 22 ่ เลม 139 ตอนพิเศษ 247 ง ราชกิจจานุเบกษา 18 ตุลาคม 2565
1 มกษ. 5900 - 25 6 5 มาตรฐานสินค้าเกษตร การปฏิบัติที่ดีสำหรับการผลิต เส้นไหม ดิบ : เส้นไหมไทยสาวมือ 1 . ขอบข่าย มาตรฐานสินค้าเกษตรนี้ ครอบคลุมข้อกำหนดของการปฏิบัติที่ดีสาหรับการผลิตเส้นไหมดิบ ที่เป็นเส้นไหมไทยสาวมือ ชนิดไหมหนึ่ง ไหมสอง และไหมสาม จากรังไ หมพันธุ์ไทยสีเหลือง ของ หนอนผีเสื้อ ( Bombyx mori Linn.) ที่กินใบหม่อน โดยใช้อุปกรณ์สาวไหมแบบพื้นบ้าน อุปกรณ์ สาวไหมแบบปรับปรุง หรือเครื่องสาวไหมขนาดเล็ก เพื่อให้ได้เส้นไหมดิบที่มีคุณภาพ 2 . นิยาม ความหมายของคาที่ใช้ในมาตรฐานสิน ค้าเกษตรนี้ ให้เป็นไปตาม มกษ . 8000 มาตรฐานสินค้า เกษตร เรื่อง เส้นไหมดิบ : เส้นไหมไทยสาวมือ มกษ. 8001 มาตรฐานสินค้าเกษตร เรื่อง รังไหม พันธุ์ไทยสีเหลือง และ ดังต่อไปนี้ 2 . 1 หม้อต้มสาว ไหม ( cocoon boiling pot ) หมายถึง ภาชนะที่ใช้ต้มรังไหม ( ภาพที่ ก . 1 ) สำหรับ การสา ว ไหม โดยใช้ อุปกร ณ์ สาวไหม แบบพื้นบ้านหรือแบบปรับปรุง 2. 2 อุปกรณ์ สาวไหมแบบพื้นบ้าน (hand reeling apparatus) หมายถึง อุปกรณ์สาหรับการสาว เส้น ไหม ด้วยมือ ประกอบด้วยโครงและรอก 1 ตัว ที่ทำด้วยไม้หรือวัสดุอื่นๆ ซึ่งใช้เกาะติดที่ปากหม้อต้ม สาวไหม ( ภาพที่ ก. 2 ) 2. 3 อุปก รณ์ สาวไหมแบบปรับปรุง (developed hand reeling apparatus) หมายถึง อุปกรณ์สาหรับการสาว เส้น ไหมที่พัฒนาจาก อุปกรณ์ สาวไหมแบบพื้นบ้าน โดยเพิ่ม จานวนรอก ทาให้ เพิ่มจานวน เกลียว ขณะ สาวไห ม ได้ ( ภาพที่ ก. 3) เส้นไหม ที่ได้จะ รวมตัวกันดี ขึ้น รวมถึงการต่อพ่วงกับเหล่ง เพื่อม้วนเก็ บ เส้นไหมในขณะที่ทำการสาวไหม ( ภาพที่ ก. 4 ) หรือ อาจมี มอเตอร์ขนาดเล็ก กำลัง รวม ไม่เกิน 3 728.5 W ( 5 แรงม้า ) ที่ ใช้ทุ่น แรงในการสาวเส้นไหม 2. 4 อัก (small reel) หรือที่เรียกว่า อักสาว หมายถึง อุปกรณ์ที่ใช้ม้วนเก็บเส้นไหมที่ได้จากการสาวเส้นไหม ออกจากรั งไหม ( ภาพที่ ก. 5 และ ก. 6 )
มกษ. 5900 - 25 6 5 2 2. 5 เครื่องสาวไหมขนาดเล็ก ( small reeling machine ) หมายถึง เครื่องสาว เส้น ไหมที่มีกำลังรวม ไม่ เกิน 3 728.5 W มีจานวน หัวสาวตั้งแต่ 1 ขึ้นไป ควบคุม การป้อนรังไหม ด้วยคน ( ภาพที่ ก. 5 ) 3 . ข้อกาหนด 3 .1 สถานที่ผลิต ให้ เลือกและจัดการสถานที่ผลิตเส้นไหมให้เหมาะสมต่อการปฏิบัติงาน 3.1.1 มีแสงสว่างเพียงพอต่อการปฏิบัติงาน ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อควบคุมจานวนรัง ไหม และ คุณภาพเส้นไหม ให้มีขนาดสม่าเสมอ 3.1.2 จัดแบ่งพื้นที่ในแต่ละกระบวนการผลิตให้เป็น สัดส่วน เพื่อป้องกันการ ปนเปื้อน สิ่งแปลก ปลอมและ ป้องกันความชื้นของเส้นไหม เช่น แยกพื้นที่กระบวนการผลิตแห้ง และเปียก และที่เก็บรักษา 3.2 เครื่องมือและอุปกรณ์ มี เครื่องมือและอุปกรณ์การผลิตเส้นไหม ที่ เหมาะสม และเพียงพอต่อการผลิตเส้นไหมคุณภาพ โดยมีการทดสอบความใช้ได้ตามความจาเป็น และไม่นาไปใช้ในกิจกร รมที่ไม่เกี่ยวข้อง 3.2.1 มี เครื่องมือและอุปกรณ์การผลิตเส้นไหมเหมาะสม และเพียงพอ รายละเอียดเครื่องมือและอุปกรณ์ ที่จาเป็นสาหรับการผลิตเส้นไหม ตามภาคผนวก ข 3.2.2 ทดสอบความใช้ได้ของเครื่องมือและอุปกรณ์ที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมการผลิต ให้ทางานได้ ถูกต้องและ แม่นยา เช่น เทอร์โมมิเตอร์ เครื่องชั่งน้าหนัก ตู้อบลมร้อน (ถ้ามี) 3.2.3 ไม่นาเครื่องมือ หรืออุปกรณ์การสาวไหมไปใช้ในกิจกรรมการลอกกาวและย้อมสี เพื่อป้องกัน คราบสกปรกที่อาจตกค้าง ทาให้เส้นไหมมีสีผิดปกติ 3. 3 การควบคุมการปฏิบัติงาน มีการควบคุม การปฏิบั ติงาน ในแต่ละขั้นตอน ตั้งแต่การเตรียม และเก็บรักษา รังไหม การควบคุม กระบวน การสาวเส้นไหม การตรวจคุณภาพระหว่างการผลิต การทาเข็ดไหม ตามเกณฑ์มาตรฐำ น การบรรจุ หีบห่อ และ การเก็บรักษา เส้นไหม เพื่อให้ได้เส้นไหมไทยสาวมือที่มีคุณภาพ ตรงตามความ ต้องการของผู้ซื้อ 3.3.1 การเตรียม แ ละเก็บรักษา รัง ไหม ก่อน ใช้งาน ให้ ปฏิบัติดังนี้ 3.3.1.1 ให้ คัดแยกรังดี และรังบกพร่อง (ภาพที่ ก. 7 ) เพื่อเลือกใช้ให้ตรงกับชนิดเส้นไหมที่จะผลิต 3.3.1.2 ไม่จัดเก็บรังดีและรังบกพร่องในภาชนะบรรจุเดียวกัน และ แยกจัดเก็บอย่างชัดเจน เก็บรักษารังดี ในภาชนะที่สะอาด และแห้ง และมีการป้อง กันการเข้าทาลายของสัตว์ เช่น มด หนู
มกษ. 5900 - 25 6 5 3 3.3.1.3 กรณีมี การเก็บรักษารังไหมเพื่อรอการใช้งาน เช่น รังไหมสด ให้เก็บในตู้ควบคุมอุณหภูมิระหว่าง 4 ° C ถึง 8 ° C เพื่อชะลอการเจาะรังไหมของผีเสื้อ 3.3. 2 การควบคุมกระบวนการสาวเส้นไหมให้ได้เส้นไหมที่สะอาดและสี สม ่าเสมอ ให้ ปฏิบัติ ดังนี้ 3.3.2.1 รังไหมที่ใช้ในการสาวไหมแต่ละรุ่น เป็นพันธุ์เดียวกัน ขนาดและสีสม่าเสมอ 3.3.2.2 ใช้น้าจืดที่ใสและสะอาด สาหรับต้มรังไหมและสาวเส้นไหม 3.3.2.3 เปลี่ยนน้าในหม้อต้มสาวไหมหรืออ่างสาวไหม หลังสาว เส้นไหม ได้จำนวน 1 เข็ด หรือเมื่อน้าเริ่ม เปลี่ยนสี หรื อสกปรก ที่อาจมีผลกระทบต่อสีของเส้นไหม 3.3.3 การควบคุมกระบวนการสาวเส้น ไหมให้ได้ขนาดสม ่าเสมอ ให้ ปฏิบัติดังนี้ 3.3.3.1 ต้มรังไหมในหม้อต้ม รังไหม หรือหม้อต้ม สาวไหมที่มีขนาด ของปากหม้อ เหมาะสมกับจานวน รังไหมที่ สาว (ภาพที่ ก . 1) อุณหภูมิ 60 ° C ถึง 90 ° C ขึ้นกับคุ ณภาพรังไหม และ มี ระดับน้า ที่เหมาะสม 3.3.3.2 ต้มรังไหมจนน้าเข้าไปแทนที่อากาศภายในรังไหม สังเกตได้จากรังไหมมีลักษณะฉ่าน้าทั่วทั้งรัง (ภาพที่ ก . 8 ) 3.3.3.3 กรณีผลิตไหมหนึ่ง ต้อง สาว จากเปลือกรังไหมชั้นใน หลังจากได้สาวไหมสามออกหมดแล้ว 3.3.3.4 กรณีที่ใช้เครื่องสาวไหมขนาดเล็ก เพื่อไม่ให้กาวไหม (เซริซิน) แข็งตัว ขณะรอการสาวเส้นไหม ให้ย้ายรังไหมที่ฉ่าน้าแล้วไปไว้ในอ่างพักที่มีน้าอุ่น อุณหภูมิ ระหว่าง 40 ° C ถึง 6 0 ° C ทั้งนี้ขึ้นอยู่ กับคุณภาพรังไหม 3.3.3.5 ควบคุมอุณหภูมิของน้าใน หม้อต้มสาวไหมหรืออ่ำง สาวไหมให้คงที่ เพื่อ ให้สาวเส้นไหมได้ง่าย แ ละมีขนาดสม่าเสมอ ดังนี้ 1) หม้อต้มสาวไหม ให้ อุณหภูมิ อยู่ ระหว่าง 6 0 ° C ถึง 9 0 ° C 2) อ่าง สาวไหม ให้ อุณหภูมิ อยู่ ระหว่าง 40 ° C ถึง 60 ° C 3.3.3.6 จานวนรังไหมในหม้อต้มสาวไหม หรืออ่างสาว ไหม ต้องควบคุม ให้มีจานวนใกล้ เคียงกับเมื่อเริ่มต้น สาวเส้นไหม อย่างสม่า เสมอ เพื่อให้ได้เส้นไหมที่มีขนาดสม่าเสมอ แล้ว บันทึก จานวนรัง ไหม ขณะ สาวเส้นไหม 3.3.3.7 การสาวไหมแต่ละรุ่น ต้องใช้วิธีพันเกลียวในทิศทางเดียวกันทุกเข็ด โดยใช้การพันเกลียว แบบ ตามเข็มนาฬิกา ( S ) หรือทวนเข็มนาฬิกา ( Z ) ก็ได้ 3.3.4 การตรวจคุณภาพเส้นไหมในระหว่างการผลิต ตรวจ ความสม่าเสมอของ ขนาดและสี ของ เ ส้นไหมด้วย สายตาในระหว่าง การสาวเส้นไหม
มกษ. 5900 - 25 6 5 4 3.3.5 การทาเข็ดไหม ตาม เกณฑ์มาตรฐาน ให้ ปฏิบัติดังนี้ 3.3.5.1 กรอเส้นไหมให้เป็นเข็ดโดยมี ความยาว เส้นรอบวง ของเข็ด อยู่ในช่วง 135 cm ถึง 155 cm กรอแบบ ไดมอนด์ครอส (ภาพที่ ก. 9 ) และมี มวลแต่ละเข็ด เป็น 80 g ถึง 100 g หรือตามความต้องการ ของคู่ค้า 3.3.5.2 ทาไพ (ภาพที่ ก . 10 และ ก. 1 1 ) ดังนี้ 1) ให้ ทาไพ 6 จุด บนเข็ดไหม ที่กรอแบบไดมอนด์ครอสแล้ว ในแต่ละด้านของเหล่ง 2) ร้อยเส้นด้าย ตรงจุดที่จะทาไพ เพื่อแบ่งเส้นไหมออกจากกันอย่างน้อย 4 ส่วน เหลือ ปลาย เส้นด้า ยที่ใช้ทาไพให้ยาวเกินความกว้างของเข็ดไม่น้อยกว่า 8 cm 3) มัดปลายเส้นด้ายที่ทาไพ เป็นเส้นคู่ ให้เรียบร้อย เหลือปลายด้ายถัดจากปมที่มัด ไม่เกิน 1 cm 4) มัด ต้นเงื่อนและปลายเงื่อนของเข็ดไหมกับเส้นด้ายที่ทาไพ 3.3.5.3 ให้ ใช้ด้ายสังเคราะห์ใยยาว ( synthetic filament yarn) เป็นเส้นด้ายสาหรับทาไพ เช่น ไนลอน ( nylon) พอลิเอสเตอร์ ( polyester) สีขาว ขนาด 14 tex 1 / ± 1 tex 3.3.5.4 นาเข็ดไหมที่ทาไพแล้วไปผึ่งให้แห้งในที่ร่ม ก่อนนาไปบรรจุ หีบห่อ เพื่อจำหน่ายหรือเก็บรักษำ 3.3.6 การบรรจุหีบห่อ และการเก็บ รักษาเส้นไหม ให้ ปฏิบัติดังนี้ 3.3.6.1 ให้ใช้ หีบ ห่อแห้ง สะอาด สามารถป้องกันความชื้น การเข้าทาลายของแมลง และความเสียหาย ขณะขนส่ง 3.3.6.2 คัดแยกชนิด และขนาด เส้นไหม และ บรรจุหีบห่อ รวมทั้ง ระบุชนิดและขนาด เส้นไหม บน ฉลาก อย่างชัดเจน 3.3.6.3 เก็บรักษาเส้นไหม ที่บรรจุหีบห่อแล้ว ในสถานที่ที่แห้ง สะอาด และจัดเก็บแยกเป็นสัดส่วน 3.3.6.4 มีมาตรการป้องกันการเข้าทาลายของแมลงและหนู และการป้องกันเส้นไหมเสื่อมคุณภาพจาก แสงแดด อุณหภูมิ และความชื้น 3. 4 การทำความสะอาดและ บารุงรักษา เครื่องมือและอุปกรณ์ มีการจัดการที่เหมาะสมเพียงพอในการ ทาความสะอาดและ บารุงรักษา เครื่องมือและอุปกรณ์ เพื่อป้องกัน สิ่งสกปรก ปนเปื้อน ในเส้นไหม หรือผลกระทบต่อคุณภาพของการผลิตเส้นไหม 3.4.1 ทาความสะอาดเครื่องมือ และอุปกรณ์ต่างๆ ก่อนและหลังใช้งานทุกครั้ง 3.4.2 ดูแลรักษาเครื่องมือ และอุปกรณ์ต่างๆ อย่างสม่าเสมอ ให้อยู่ในสภาพที่ สามารถ ใช้งาน ได้ ตามวัตถุประสงค์ 1 / เทกซ์ ( tex ) หมายถึง หน่วยวัดขนาดหรือความหนาแน่นเชิงเส้น (linear density) ของเส้นใย มีค่า เท่ากับน้าหนักเป็น g ต่อ ความยาวของเส้นใย 1 000 m สัญลักษณ์หน่วยเป็น tex เช่น เส้นด้าย 1 tex หมายถึง เส้นด้ายที่ยาว 1 000 m หนัก 1 g
มกษ. 5900 - 25 6 5 5 3. 5 การบันทึกข้ อมูล การบันทึกข้อมูลสามารถใช้ ตรวจ สอบเพื่อปรับปรุงประสิทธิภำ พของการปฏิบัติงาน และเป็นหลักฐาน ที่ใช้ในการตามสอบได้ 3.5.1 ผู้ผลิตต้องบันทึกข้อมูลที่สาคัญ (ตัวอย่างตามภาคผนวก ค) ในแต่ละครั้งของการผลิต ได้แก่ 1) พันธุ์ไหม 2) เดือน ปี ที่สาวเส้นไหมแต่ ละรุ่น และวันที่ผลิต 3) ขนาด เส้นไหม ( den หรือ tex หรือจานวนรัง ไหม ขณะสาว เส้นไหม ) และน้าหนัก ของเส้นไหม แต่ละชนิด ที่ผลิตได้แต่ละ รุ่น 3.5.2 เก็บรักษาบันทึก ข้อมูลไว้อย่าง น้อย 3 ปี
มกษ. 5900 - 25 6 5 6 ภาคผนวก ก (ให้ไว้เป็นข้อมูล) ภาพตัวอย่าง ภาพที่ ก . 1 ตัวอย่าง หม้อ ต้มสาวไหม (ข้อ 2.1 ) ภาพที่ ก. 2 ตัวอย่าง อุปกรณ์ สาวไหม แบบ ภาพที่ ก. 3 ตัวอย่าง อุปกรณ์ สาวไหม ปรับปรุง แบบ พื้นบ้าน มีรอก 1 ตัว (ข้อ 2.2 ) มีรอก 3 ตัว (ข้อ 2.3 )
มกษ. 5900 - 25 6 5 7 ภาพที่ ก. 4 ตัวอย่าง อุปกรณ์สาวไหมแบบปรับปรุง ที่ต่อ พ่ว งกับเหล่ง (ข้อ 2.3 ) ภาพที่ ก. 5 ตัวอย่าง อักแบบพื้นบ้าน (ข้อ 2.4 ) ภาพที่ ก. 6 ตัวอย่าง เครื่องสาวไหมขนาดเล็ก (ข้อ 2.4 และ ข้อ 2.5 ) ภาพที่ ก. 7 ตัวอย่าง การ คัดแยกรังดีและรังบกพร่อง (ข้อ 3.3.1.1 ) เหล่ง อุปกรณ์สาวไหมแบบ ปรับปรุงมีรอก 3 ตัว อัก อ่างสาวไหม อ่างพักรังไหม หัวสาว
มกษ. 5900 - 25 6 5 8 ภาพที่ ก. 8 ตัวอย่าง รังไหมที่ ต้มจน เปลือกรังไหมฉ่าน้า ภาพที่ ก. 9 การ กรอเข็ดไหมแบบ ไดมอนด์ค รอส ตลอดทั้งรัง (ข้อ 3.3.3.2 ) (ข้อ 3.3.5.1 ) ภาพที่ ก. 10 ตัวอย่าง การทาไพสาหรับ เข็ดไหมที่ กรอแบบไดมอนด์ครอส (ข้อ 3.3.5.2 ) ภาพที่ ก. 1 1 ตัวอย่าง การเว้นระยะก่อน มัดปลายเส้นด้ายกับปลายเส้นไหมของเข็ด และ เหลือปลายด้ายถัดจากปมที่มัดไม่เกิน 1 cm ( ข้อ 3.3.5.2) ต้นเงื่อนและปลายเงื่อนของเข็ดไหม ต้องมัดกับเส้นด้ายที่ทาไพ ต้นเงื่ อนและปลายเงื่อน ของเข็ดไหม เส้นด้ายที่ทาไพ ปลายเส้นด้ายที่เหลือจากการทำไพ ต้องยาวไม่น้อยกว่า 8 cm ปลายด้ายถัดจากปมที่มัดไม่เกิน 1 cm
มกษ. 5900 - 25 6 5 9 ภาคผนวก ข (ให้ไว้เป็นข้อมูล) รายการเครื่องมือและอุปกรณ์ที่จาเป็น สำหรับการ ผลิตเส้นไหม ดิบ : เส้นไหมไทยสาวมือ 1. การสาวเส้นไหมด้วยมือ ผ่ำน อุปกรณ์ สาวไหมแบบพื้นบ้านหรือแบบป รับปรุง ต้องมีเครื่องมือและ อุปกรณ์อย่างน้อย ดังนี้ 1) หม้อต้ม สาว ไหม 2) อุปกรณ์ สาวไหม แบบพื้นบ้านหรือแบบปรับปรุง 3) ไม้คืบ 4) เตา 5) อุปกรณ์ตักดักแด้ 6) อุปกรณ์ ม้วน เก็บเส้นไหม เช่น อัก เหล่ง 7) อุปกรณ์นับจำนวนรอบหมุนของเหล่ง 8) ภาชนะรองรับเส้นไหม 9) ราวผึ่งเส้นไหมที่มีผิวเรียบไม่กระทบต่อคุณภาพเส้นไหม ไม่เกี่ยวทาให้เส้นแตก 2. การสาวเส้นไหมด้วยเครื่องสาวไหมขนาดเล็ก ต้องมีเครื่องมือและอุปกรณ์อย่างน้อย ดังนี้ 1) เครื่องสาวไหมขนาดเล็ก ที่ประกอบด้วย อ่างสาวไหม อัก หัวสาว 2) หม้อต้มรังไหม 3) เทอร์โมมิเตอร์ 3. การกรอเส้นไห มเพื่อทาเข็ดไหม ต้องมีเครื่องมือและอุปกรณ์ ดังนี้ 1) เหล่ง ที่ มี เส้นรอบวง 135 cm ถึง 155 cm 2) ด้าย และเข็ม สาหรับทาไพ
มกษ. 5900 - 25 6 5 10 ภาคผนวก ค (ให้ไว้เป็นข้อมูล) ตัวอย่าง แบบบันทึกข้อมูลการผลิตเส้นไหม ดิบ เส้นไหมดิบ: เส้นไหมไทยสาวมือ ข้อมูลผู้ผลิต ชื่อผู้ผลิต … … ชื่อกลุ่ม … … … … .. สถานที่ตั้ง เลขที่ … ถนน … หมู่บ้าน … ตาบล . … … … อาเภอ … จังหวัด … รหัสไปรษณีย์ … … … .. โทรศัพท์ … โทรสาร … … มือถือ … … … … ข้อมูล พันธุ์ของรังไหม พันธุ์ไทยสีเหลือง ชื่อไหม พันธุ์ ที่ใช้สาวเส้นไหม … … . … … … … … ข้อมูลเส้นไหมที่ ผลิต ในแต่ละรุ่น เดื อนและ ปี ที่ สาว เส้นไหม … … .. / … … … วันที่ผลิต (บรรจุหีบห่อ) … … … ข้อมูล เส้นไหมที่ผลิต ไหมหนึ่ง ไหมสอง ไหมสาม ไหมแลง ขนาดเส้นไหม ( den หรือ tex หรือจานวนรังไหมในขณะสาว เส้นไหม ) … den … tex … รัง … รัง … รัง … รัง จำนวนเข็ดและน้าหนักรวม ของเส้นไหมที่ผลิตได้ในรุ่น … เข็ด … kg … เข็ด … kg … เข็ ด … kg … เข็ด … kg ชั้นคุณภาพ ( เฉพาะไหมหนึ่ง ) ชั้นพิเศษ หมายเหตุ … … … … … .. .. … … … ลงชื่อ … ผู้บันทึกข้อมูล จำนวน…เข็ด ชั้นหนึ่ง จำนวน…เข็ด ชั้นสอง จำนวน…เข็ด
มกษ. 5900 - 25 6 5 11 ภาคผนวก ง (ให้ไว้เป็นข้อมูล) หน่วย หน่วยและสัญลักษณ์ที่ใช้ในมาตรฐานนี้ และหน่วย SI (International System of Units หรือ Le Systè me International d’ Unité s ) ที่ยอมรับให้ใช้ได้ มีดังนี้ รายการ ชื่อหน่วย สัญลักษณ์หน่ว ย ความยาว เซนติเมตร (centimeter) cm เมตร (meter) m มวล กรัม (gram) g กิโลกรัม (kilogram) kg อุณหภูมิ องศาเซลเซียส (de g ree Cel s ius) ° C กำลัง วัตต์ (Watt) W