ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : เส้นไหมดิบ : เส้นไหมไทยสาวมือ ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551

ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : เส้นไหมดิบ : เส้นไหมไทยสาวมือ ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 โดยเป็นการสมควรปรับปรุงแก้ไขการกาหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร เรื่อง เส้นไหมดิบ เล่ม 1 : เส้นไหมไทยสาวมือ ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 ให้เหมาะสมกับ สภาวการณ์ปัจจุบัน อาศัยอานาจตามความในมาตรา 5 มาตรา 15 วรรคสอง และมาตรา 16 แห่งพระรา ชบัญญัติ มาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 ประกอบมติคณะกรรมการมาตรฐานสินค้าเกษตร ในการประชุม ครั้งที่ 2/2565 เมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 2565 รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ จึงได้ออกประกาศไว้ ดังต่อไปนี้ 1. ให้ยกเลิกประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กาหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : เส้นไหมดิบ เล่ม 1 : เส้นไหมไทยสาวมือ ตามพระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2555 2. กำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : เส้นไหมดิบ : เส้นไหมไทยสาวมือ มาต รฐานเลขที่ มกษ. 8000 - 2565 ไว้เป็นมาตรฐานทั่วไป ดังมีรายละเอียดแนบท้ายประกาศนี้ 3 . บรรดาใบรับรองที่ผู้ประกอบการตรวจสอบมาตรฐานได้ออกตามประกาศกระทรวงเกษตร และสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : เส้นไหมดิบ เล่ม 1 : เส้นไหมไทยสาวมือ ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2555 ที่ยังมีอายุอยู่ในวันก่อนที่ประกาศนี้ใช้บังคับ ให้ยังคงใช้ต่อไป จนกว่าใบรับรองนั้นจะสิ้นอายุ หรือถูกเพิกถอน หรือมีการขอยกเลิก ทั้งนี้ ไม่เกินหนึ่งปีนับตั้งแต่ วันถัดจากวันที่ประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป 4 . ในการขอรับการตรวจสอบ รับรองและการขอต่ออายุใบรับรอง ให้ผู้ประกอบการที่ไม่มี ความพร้อมในการปฏิบัติตามมาตรฐานที่ออกตามประกาศนี้ นามาตรฐานสินค้าเกษตรตามประกาศ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง กำหนดมาตรฐานสินค้าเกษตร : เส้นไหมดิบ เล่ม 1 : เส้นไหมไทยสาวมือ ลงวันที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2555 มาใช้บังคับไปพลางก่อน เป็นระยะเวลาหนึ่งปีนับแต่วันที่ประกาศนี้ ใช้บังคับ ทั้งนี้ ใบรับรองให้มีอายุไม่เกินหนึ่งปีนับแต่วันที่ประกาศนี้ใช้บังคับ ทั้งนี้ ให้ใช้บังคับตั้งแต่วันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษาเป็นต้นไป ประกาศ ณ วันที่ 3 สิงหาคม พ.ศ. 256 5 ประภัตร โพธสุธน รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ปฏิบัติราชการแทน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ้ หนา 20 ่ เลม 139 ตอนพิเศษ 247 ง ราชกิจจานุเบกษา 18 ตุลาคม 2565

1 มกษ. 8000 - 25 6 5 มาตรฐานสินค้าเกษตร เส้น ไหมดิบ : เส้นไหม ไ ทย สาวมือ 1 . ขอบข่าย มาตรฐานสินค้าเกษตรนี้ ครอบคลุม เส้นไหม ดิบที่เป็น เส้นไหม ไทยสาวมือ ชนิดไหมหนึ่ง ไหมสอง และไหมสาม ที่ ผลิตในประเทศไทย สาว จากรังไหม พันธุ์ไทย สีเหลือง ของหนอนผีเสื้อ ( Bombyx mori Linn. ) ที่กินใบหม่อน จั ดทาเป็น เข็ดไหม และอยู่ ในภาชนะบรรจุ 2 . คาอธิบายสินค้า 2.1 นิยามผลิตภัณฑ์ เส้นไหมไทยสาวมือ (hand reeled Thai silk yarn) ในมาตรฐานนี้ หมายถึง เส้นไหมดิบที่ ผลิตใน ประเทศไทย เฉพาะที่ทาจากรังไหมพันธุ์ไทยสีเหลืองของหนอนผีเสื้อที่กินใบหม่อน โดยใช้วิธีใด วิธีหนึ่ง ต่อไปนี้ 1) สาว เส้นไหมด้วยมือผ่านอุปกรณ์ สาวไหมแบบพื้นบ้าน 2) สาวเส้นไหม ด้วยมือ ผ่านอุปกรณ์สาวไหมแบบปรับปรุง 3) สาวเส้นไหมผ่านเครื่องสาวไหม ขนาดเล็กหรือผ่าน อุปกรณ์สาวไหมแบบปรับปรุง ที่ ใช้มอเตอร์ กำลังรวมไม่เกิน 3 728.5 W ( 5 แรงม้า) 2.2 ชนิด เส้นไหมไทยสาวมือตำมมาตรฐานนี้ แบ่งตามลักษณะการสาวเส้นใยจากรังไหมเป็น 4 ชนิด ได้แก่ 1 ) ไหมสาม ( mai 3 ) หรือที่เรียกว่า ไหมลืบ หรือไหมเปลือกนอก หมายถึง เส้นไหม ไทยสาวมือ ที่ สาว ได้จาก ปุยไหมรวมกับ เปลือกรังไหมชั้นนอก (ภาพที่ ก. 1) จนกระทั่งเส้นไหมเริ่มเป็นเส้นเรียบ (โดยประมาณ 15 % ถึง 20% ของเปลือกรัง) ลักษณะ เส้นไหมโดยทั่วไป มีขนาดค่อนข้างใหญ่ เส้น หยาบ และมีปุ่มปม (ภาพที่ ก. 2 ) 2 ) ไหม หนึ่ง ( mai 1 ) หรือที่เรียกว่า ไหมน้อย หมายถึง เส้นไหม ไทยสาวมือ ที่สาวได้จากเปลือก รังไหมชั้นใน (ภาพที่ ก. 1 ) หลังจากได้สาวไหมสามออกหมดแล้ว และสาวต่อไปจ น สาวเป็นไหม หนึ่งต่อไปไม่ได้ ลักษณะ เส้นไหมโดยทั่วไปจะ เรียบสม่าเสมอ (ภาพที่ ก. 3 ) ร่าง

มกษ. 8000 - 25 6 5 2 3 ) ไหมสอง ( mai 2 ) หรือที่เรียกว่า ไหมสาวเลย หมายถึง เส้นไหม ไทยสาวมือ ที่ สาวได้ จากรังไหม ที่ลอกปุยไหม หรือไม่ก็ได้ และสาวต่อเนื่องตั้งแต่ ปุยไหมหรือ เปลือกรังไหมชั้นนอกถึงชั้นใน จน สาวเป็น เส้น ไหมสองต่อไปไม่ได้ ลักษณะ เส้นไหมโดยทั่วไป จะมีปุ่มปมได้บ้าง (ภาพที่ ก. 4 ) 4 ) ไหมแลง ( mai lang ) หมายถึง เส้นไหม ไทยสาวมือ ที่สาวได้จากเปลือกรังไหม ที่เหลือจากการ สาวไหมหนึ่งและไหมสอง และรังไหมที่สาวไม่ออก โดยต้มใน น้า เดือด อุณหภูมิประมาณ 100 ° C ลักษณะเส้นไหมโดยทั่วไป จะมีปุ่มปม เส้นนุ่ม และมักมีสีอ่อนกว่า เส้น ไหมชนิดอื่น (ภาพที่ ก. 5 ) 3 . นิยาม ความหมายของคาที่ใช้ในมาตรฐานสินค้าเกษตรนี้ มีดังต่อไปนี้ 3 .1 เส้นไหมดิบ (raw silk) หมายถึง เส้นใยไหมที่สาวจากรังไหมจานวนหนึ่ง โดย ยังไม่ผ่านกระบวนการ ควบตีเก ลียว และแยกเซริซิน (sericin) ออก 3 . 2 รังไหม 1 / (cocoon) หมายถึง สิ่งห่อหุ้มหนอนไหม ที่สร้างขึ้นโดยหนอนไหมพ่นเส้นใยเพื่อห่อหุ้ม ตัวเองก่อนลอกคราบกลายเป็นดักแด้ (pupa) 3 . 3 ปุยไหม ( floss) หมายถึง ปุยฟูชั้นนอกรอบ เปลือกรังที่เกิดจากการพ่นใยของหนอนไหมก่อนสร้างรั ง 3 . 4 อุปกรณ์สาวไหมแบบพื้นบ้าน (hand reeling apparatus) หมายถึง อุปกรณ์สาหรับการสาวเส้นไหม ด้วยมือประกอบด้วยโครงและรอก 1 ตัวที่ทำด้วยไม้หรือวัสดุอื่นๆ ซึ่งใช้เกาะติดที่ปากหม้อต้ม สาวไหม 3 . 5 อุปกรณ์สาวไหม แบบปรับปรุง (developed hand reeling appar atus) หมายถึง อุปกรณ์สาหรับการ สาว เส้น ไหมที่พัฒนาจาก อุปกรณ์ สาวไหมแบบพื้นบ้าน โดยเพิ่มจานวนรอกทาให้เพิ่มจานวนเกลียว ขณะสาวไหมได้ เส้นไหมที่ได้จะรวมตัวกันดีขึ้น รวมถึงการต่อพ่วงกับเหล่งเพื่อม้วนเก็บ เส้นไหม ในขณะที่ทาการสาวไหม หรืออาจมีมอเตอร์ขนาดเล็ก กาลังรวมไ ม่เกิน 3 728.5 W (5 แรงม้า ) ที่ใช้ ทุ่น แรงในการสาวเส้นไหม 3 . 6 เครื่องสาวไหมขนาดเล็ก ( small reeling machine ) หมายถึง เครื่องสาว เส้น ไหมที่มีกำลังรวม ไม่เกิน 3 728.5 W มีจานวนหัวสาวตั้งแต่ 1 ขึ้นไป ควบคุมการป้อนรังไหมด้วยคน ( ภาพที่ ก. 6 ) 3 . 7 เทกซ์ ( tex ) หมำยถึง หน่วยวัดขนาดหรือความหนาแน่นเชิงเส้น (linear density) ของเส้นใย มีค่า เท่ากับน้าหนักเป็น g ต่อความยาวของเส้นใย 1 000 m สัญลักษณ์หน่วยเป็น tex เช่น เส้นด้าย 1 tex หมายถึง เส้นด้ายที่ยาว 1 000 m หนัก 1 g 1 / โดยปกติการจาหน่ายรังไหมจะมีส่วนของดักแด้และคราบของหนอนไหมอยู่ภายใน

มกษ. 8000 - 25 6 5 3 3 . 8 ดีเนียร์ (denier) หมายถึง หน่วยวัดขนาด หรือความหนาแน่นเชิงเส้น (linear density) ของเส้นใย ธรรมชาติ หรือเส้นใยประดิษฐ์ ( man - made fiber) มีค่า เท่ากับ น้าหนักเป็น g (กรัม) ต่อความยาว ของเส้นใย 9 000 m (เมตร) สัญลักษณ์หน่วยเป็น den เช่น เส้นไหม 1 den หมายถึง เส้นไหมที่ ยาว 9 000 m หนัก 1 g เส้นไหม 2 de n หมายถึง เส้นไหมยาว 9 000 m หนัก 2 g 3.9 เหล่ง (re - reeling apparatus) หมายถึง อุปกรณ์สำหรับกรอเส้นไหมเพื่อทำเข็ดหรือไจไหม ก่อนการจาหน่ายหรือใช้งาน (ภาพที่ ก. 7 ) 3 . 10 เข็ด หรือที่ เรียกว่า ไจ (skein) หมายถึง เส้นไหมที่ผ่านการกรอด้วยเหล่งให้เป็นข ดหรือวง ความยาว เส้นรอบวง ของเข็ด ขึ้นกับเส้นรอบวงของเหล่ง 3 . 1 1 การ กรอแบบไดมอนด์ครอส ( diamond cross winding ) (ภาพที่ ก . 8 ) หมายถึง การกรอ เส้นไหม ด้วยเหล่งในลักษณะที่เส้นไหมสานไขว้ กันเป็นรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน หรือที่เรียกว่า กรอแบบสาน เพื่อจัดเรียง เส้นไหมให้เป็นระเบียบและสะดวกต่อการนาไปใช้ 3 . 1 2 การทาไพ (lacing) หมายถึง การแบ่งส่วน เส้นไหม ในเข็ดให้เป็นมัดย่อย โดย การร้อยเส้นด้ายไขว้ สลับตามช่องของเข็ดไหมที่กรอแบบไดมอนด์ครอส เพื่อรักษารูปทรงของเข็ดและไม่ให้เส้นไหมพันกัน เมื่อนาไปใช้ (ภาพที่ ก. 9 ) 4 . คุณภาพ เส้นไหม ไทย สาวมือ ต้องมีคุณภาพดังต่อไปนี้ 4 .1 ข้ อกาหนด ทั่วไป 4 .1.1 เป็น เส้นไหม จากไหมพันธุ์ ไทย รัง สีเหลือง 4 .1. 2 เ ป็นเส้นไหมแท้ 4.1.3 เส้นไหมสะอาด ไม่มีสิ่งแปลกปลอมที่มองเห็นได้ 4 .1. 4 ความยาว เส้นรอบวง ของ เข็ดอยู่ ใน ช่วง 135 cm ถึง 155 cm 4 .1. 5 กรอแบบไดมอนด์ ครอสเพื่อทาเข็ดไหม 4. 1. 6 ต้องทาไพ 6 จุดของเข็ดไหม แต่ละจุด มีการร้อยเส้นด้ายเพื่อแบ่งเส้นไหมออกจากกันอย่างน้อย 4 ส่วน 4 .1. 7 ต้อง เหลือปลายเส้นด้าย ที่ใช้ทาไพ ให้ยาวเกินความกว้างของเข็ดไม่น้อยกว่า 8 cm ต้นเงื่อนและ ปลายเงื่อนของเข็ดไหมต้องมัด กับเส้นด้ายที่ทาไพ และเหลือปลายด้ายถัดจากปมที่มัดไม่เกิน 1 cm (ภาพ ที่ ก. 9 และ ก . 10 ) 4.1. 8 หากมิได้มีการตกลงกันไว้ เป็นอย่างอื่น ให้ไหมหนึ่งแต่ละเข็ดมี มวล อยู่ในช่วง 80 g ถึง 100 g

มกษ. 8000 - 25 6 5 4 4 . 2 ข้อกาหนดเพิ่มเติมสาหรับไหมหนึ่ง 4 .2.1 การแบ่งชั้นคุณภาพเส้นไหมไทยสำวมือชนิดไหมหนึ่ง พิจารณาจากข้อบกพร่องที่ยอมให้มีได้ 4.2. 2 นิยามข้อบกพร่อง 4.2 .2 .1 เส้นไม่เรียบ หมายถึง เส้นไหมหนึ่งที่มีปุ่มปม เส้นหนา หรือปมรอยต่อ (ภาพที่ ข. 2 ) ซึ่งมีความหมาย ดังนี้ 1) ปุ่มปม (slu g s) หมายถึง ก้อนหรือปมแข็งขนาดเล็ก บนเส้นไหม 2) เส้นหนา (bad casts) หมายถึง เส้นไหมบางช่วงที่ขยายใหญ่และยาว 3 ) ปมรอยต่อ (knots) หมายถึง รอยต่อที่มีปลายเหลือยาวมากกว่า 3 mm 4.2. 2 .2 เส้นขนาดไม่สม่าเสมอ ห มายถึง เส้นไหมมีขนาดใหญ่หรือเล็กกว่าขนาดเส้นไหมในภาพรวมของเข็ด 4.2. 2 .3 เส้นไม่รวมตัวกัน หมายถึง เส้นไหมมีลัก ษณะข้อบกพร่องของเกลียวหลวม หรือห่วง (ภาพที่ ข. 2 ) ซึ่งมีความหมายดังนี้ 1) เกลียวหลวม ( corkscrews ) หมายถึง เส้นไหมที่รวมตัวกันหลวมหรือเส้นแตก มีช่องว่างระหว่าง เส้นใยชัดเจน 2) ห่วง (loops) หมายถึง เส้นใยไหมที่ไม่รวมตัวเป็นเส้นเดียวกัน กลายเป็นห่วงที่ผิวเส้ นไหม หรือ เกิดจาก ห่วงที่ขาด แล้ว เส้นใยไหมแยกออกมา จากเส้นที่รวมตัวกัน 4.2. 2 .4 เส้นสีไม่สม่าเสมอ หมายถึง เส้นไหมมีสีแตกต่างจากเส้นอื่น ๆ ในเข็ดไหม 4.2. 2 .5 เส้นไม่สะอาด หมา ยถึง เส้นไหมที่มี เศษไหม ห รือมี สิ่งแปลกปลอมติดอยู่ (ภาพที่ ข. 2 ) ซึ่งมี ความหมายดังนี้ 1) เศษ ไหม (waste) หมายถึง เศษเส้นใยไหมที่ติดพันกันเป็นก้อน 2) สิ่งแปลกปลอม ( f oreign matters ) หมายถึง ดิน เศษใบหม่อน มูลไหม คราบของดักแด้และอื่น ๆ ที่มีสีต่างจากเส้นไหม 4 . 2. 3 ชั้นคุณภาพ เส้นไหม ไทย สาว มือ ชนิดไหมหนึ่ง ตามมำตรฐานนี้ให้ แบ่งชั้นคุณภาพ ตามเกณฑ์ การยอมรับ ข้อบกพร่อง โดยกำหนดคะแนนเต็มหนึ่งร้อยคะแนน และหักคะแนนข้อบกพร่อง รวม ออก ( 100 – คะแนนข้อบกพร่องรวม 2 / ) คะแนนที่ เหลือนาไปเทียบ กับคะแนน แบ่งชั้นคุณภาพ 2 / คะแนนข้อบกพร่องรวม ได้จากค่าเฉลี่ยของคะแนน ข้อบกพร่องจาก 5 ตาแหน่งที่สุ่มตรวจ ในเส้นไหมดิบ 1 เ ข็ด โดยตรวจสอบตาแหน่งละ 100 เส้น

มกษ. 8000 - 25 6 5 5 การแบ่งชั้นคุณภาพของ เส้นไหมไทยสาวมือชนิดไหมหนึ่ง ให้เป็นไปตามตารางที่ 1 และตารางที่ 2 ดังนี้ ตา รางที่ 1 คะแนนแบ่งชั้นคุณภาพ ของ ไหมหนึ่ง (ข้อ 4.2. 3 ) ชั้นคุณภาพ คะแนน ชั้นพิเศษ (extra class) > 90 ชั้นหนึ่ง (class I) > 80 ถึง 90 ชั้นสอง (class II) > 65 ถึง 80 ตารางที่ 2 คะแนนข้อบกพร่อง สาหรับการพิจารณา ไหมหนึ่ง (ข้อ 4.2. 3 ) ข้อบกพร่อง คะแนน เส้นไม่เ รียบ 1 เส้นขนาดไม่สม่าเสมอ 1 เส้นไม่รวมตัวกัน 0.5 เส้นสีไม่สม่าเสมอ 0.5 เส้นไม่สะอาด 0.3 4 . 2 . 4 วิธีตรวจสอบชั้นคุณภาพ เส้นไหมไทย สาวมือ ชนิดไหมหนึ่ ง ให้ ตรวจพินิจและให้คะแนน รายละเอียด ตามภาคผนวก ข 5 . ขนาด 5.1 เส้นไหมในรุ่นเดียวกัน ต้องมีขนำดสม่าเสมอ หรือเส้นไหมได้มาจากการสาวรังไหมจำนวนเท่าๆ กัน 5.2 การแสดง ขนาด ของ เส้นไหม ไทยสาวมือ ชนิดไหม หนึ่ง อาจ ระบุ เป็นจานวนรังไหมขณะสาวเส้นไหม ขนาดดีเนียร์ ( den) หรือ ขนาดเทกซ์ ( tex) ตามข้อกำหนดของคู่ค้า ตัวอย่าง การแบ่งขนาด เส้นไหม ไทยสาวมื อชนิดไหมหนึ่ง แสดง ใน ตารางที่ 3

มกษ. 8000 - 25 6 5 6 ตารางที่ 3 ตัวอย่าง การ แบ่งขนาด เส้นไหม ไทย สาวมือ ชนิดไหมหนึ่ง (ข้อ 5 .2 ) ชนิด ขนาด ดีเนียร์ ( den) ขนาด เทกซ์ (tex) ไหมหนึ่ง 100 - 150 11.1 – 16. 7 > 150 - 200 >16. 7 – 22.2 > 200 - 250 >22.2 – 27. 8 > 250 - 300 >27. 8 – 33.3 หมาย เหตุ การแบ่งชั้นคุณภาพและข้อกาหนดเรื่องขนาดในมาตรฐานนี้ สามารถนาไปใช้พิจารณาในทางการค้า โดยนา ข้อกาหนดการแบ่งชั้นคุณภาพไปใช้ร่วมกับข้อกาหนดเรื่องขนาด เพื่อกาหนดเป็นชั้นทางการค้า ซึ่งคู่ค้า อาจมีการเรียกชื่อชั้นทางการค้าที่แตกต่างกัน ขึ้นกับความต้องการของคู่ ค้าหรือตามข้อจากัด อื่นๆ 6 . วิธีการผลิตเส้นไหมไทยสาวมือ การผลิตเส้นไหมไทยสาวมือ ต้องเป็นไปตามมาตรฐาน มกษ. 59 00 มาตรฐานสินค้าเกษตร เรื่อง การปฏิบัติที่ดีสาหรับการผลิตเส้นไหมดิบ : เส้นไหมไทยสาวมือ หรือได้รับการรับรอง มกษ . 59 00 7 . การบรรจุ และการวัด 7 .1 เส้นไหมไทยสาวมือต้องบรรจุใน ภาชนะบรรจุ ที่ สะอาด มีคุณ สมบัติป้องกันความชื้นและการเข้า ทำลายของแมลงได้ รวมทั้งป้องกันไม่ให้เกิดความเสียหายจากการขนส่ง ภาชนะบรรจุ ต้อง ปราศจากกลิ่นและสิ่ ง แปลกปลอมที่มีผลกระทบต่อคุณภาพ 7 .2 เส้นไหมไทย สาวมือ ที่บรรจุ ในแต่ละ หีบห่ อ ต้อง มีความสม่าเสมอทั้งในเรื่องของ คุณภาพ ขนาด เส้นไหม และ น้าหนักต่อเข็ด จัด เรียงอย่างเป็นระเบียบ เส้นไหมไทย สาวมือ ส่วน ที่ มองเห็น ได้จากภายนอก ภาชนะบรรจุ ต้องเป็นตัวแทนของ เส้นไหม ทั้งหมดในภาชนะบรรจุ 7.3 เส้นไหมไทยสาวมือ ที่บรรจุ ในหีบห่อ แล้ว ต้องมีน้าหนักสุทธิ ไม่น้อยกว่าที่ระบุในฉลาก

มกษ. 8000 - 25 6 5 7 8 . การแสดง ฉลาก การแสดงฉลากให้เป็นไปตามข้อ 3 มกษ. 9060 และมีรายละเอียดข้อกาหนดการแสดงฉลาก สาหรับ หีบห่อสาหรับผู้บริโภค และภาชนะบรรจุที่ไม่ได้จาหน่ายโดยตรงต่อผู้บริโภค โดยอาจแสดงในเอกสาร กำกับ อย่างน้อยดังต่อไปนี้ 1) ชื่อสินค้า เก ษตร 2) ชื่อพันธุ์ไหม 3) ชนิดเส้นไหมไทยสาวมือ “ ไหมหนึ่ง ” หรือ “ ไหมสอง ” หรือ “ ไหมสาม ” 4) ขนาด เส้นไหม (เฉพาะไหมหนึ่ง) หน่วย เป็น ดีเนียร์ หรือ เทกซ์ หรือ จานวนรังไหมขณะสาว เส้นไหม 5) ชั้นคุณภาพ (ถ้ามี เฉพาะไหมหนึ่ง) 6 ) การพันเกลียวแบบ ตา มเข็มนาฬิกา ( S ) หรือแบบทวนเข็มนาฬิกา ( Z ) 7 ) จำนวนเข็ด และ น้าหนัก สุทธิ ให้ใช้ระบบเมตริก 8) การแสดงวันที่ แสดงวันที่ผลิต 3 / 9) ชื่อและที่ อยู่ ของ ผู้ ผลิต หรือ ผู้บรรจุ 9 . วิธี ทดสอบ และ การ ชักตัวอย่า ง 9.1 วิธีตรวจสอบฉลากและน้าหนักสุทธิ ให้ตรวจสอบน้าหนักสุทธิ ( ข้อ 7.3) โด ยชั่งน้าหนักทั้งหีบห่อ และ ความถูกต้องของ การแสดง ฉลาก ตาม ข้อ 8 ทุกหีบห่อในรุ่นเดียวกัน 9 .2 วิธีทดสอบคุณภาพ ชั้นคุณภาพ และขนาด ให้นา ตัวอย่างที่เป็นไปตามเกณฑ์ ข้อ 9 .1 มาชักตัวอย่างตาม ภาคผนวก ง ตาราง ง .1 และทดสอบ ตาม วิธีที่ กาหนดในตารางที่ 4 ดังนี้ 3 / วันที่ผลิต ( date of manufacture) หมายถึง วันที่สินค้าเกษตรผ่านกระบวนการตามขั้นตอนต่างๆ จนเป็นสินค้าเกษตร ตามที่ได้ระบุไว้ที่ฉลาก วันที่ผลิตนี้ไม่ใช่การระบุการคงสภาพของสินค้าเกษตร

มกษ. 8000 - 25 6 5 8 ตารางที่ 4 วิธี ทดสอบ เส้นไหม ไทย สาวมือ ข้อกำหนด วีธี ทดสอบ 1. เป็นเส้นไหม จาก ไหมพันธุ์ไทย รัง สีเหลือง (ข้อ 4 .1. 1 ) ตรวจหลักฐานแสดงแหล่งที่มาของรังไหม 2. เป็นเส้นไหมแท้ (ข้อ 4 .1.2) ให้ใช้การตรวจพินิจลักษณะเส้นไหมแท้ หรือ ใช้วิ ธีตรวจการเผาไหม้ของเส้นใย หากเป็นเส้นไหมแท้จะหลอมตัวและหดตัวเมื่อเข้าใกล้เปลวไฟ ลุกไหม้ขณะอยู่ใน เปลวไฟ และไหม้ลุกลามช้าเมื่ อออกจากเปลวไฟ ลักษณะเถ้าเป็นก้อนสีดา เปราะ 3. เส้นไหมสะอาด ไม่มีสิ่งแปลกปลอม ที่มองเห็น ได้ (ข้อ 4.1.3 ) ให้ใช้การตรวจพินิจสิ่งแปลกปลอ มที่มองเห็นได้ในเส้นไหม 4. ความยาว เส้นรอบวง ของ เข็ด (ข้อ 4 .1. 4 ) นาเข็ดไหมแต่ละเข็ดที่ได้จากการชักตัวอย่างมาเหยียดให้ตรง และใช้ สายวัด หรือ ไม้บรรทัดวัดความยาว จาก ขอบด้านนอกของเข็ดไหมด้านหนึ่งไปยังขอบด้านใน ของเข็ดไหมด้านตรงข้าม หรือวัด ความยาว จากจุดกึ่งกลำงของมัดเข็ดไหมด้านหนึ่ง ไปยังจุดกึ่งกลางของมัดเข็ดไหมด้านตรงข้าม ทาซ้า 3 ครั้ง ไม่ซ้าตาแหน่งในรอบวง เข็ดไหมแล้วนำมาหาค่าเฉลี่ย นำค่าเฉลี่ยความยาวที่ได้คูณสองจะได้ ความยาว เส้นรอบวง ของ เข็ด (ภาพที่ ก. 1 1 ) 5. การกรอแบบ ไดมอนด์ครอส และ การทาไพ (ข้อ 4 . 1. 5 ข้อ 4.1. 6 และ ข้อ 4 .1. 7 ) นาเข็ดไหมแต่ละเข็ดที่ได้จากการชักตัวอย่างมาตรวจพินิจ ลักษณะ การกรอแบบได มอนด์ครอสและจานวนการทาไพในเส้นรอบวง ของ เข็ดไหม การแบ่งส่วนในแต่ละ จุดที่ทาไพ การผูกต้นเงื่อนและปลายเงื่อนของเข็ดไหมกับเส้นด้ายที่ทาไพ และ ความยาวของปลาย เส้นด้ายที่เหลือจำกการทาไพ และความยาว ของ ปลายด้ายถัดจาก ปมที่มัด (ภาพที่ ก. 8 ถึง ก. 10 ) 6 . ความสม่าเสมอ ของ น้าหนักเข็ดไหม (ข้อ 4.1.8 และ ข้อ 7.2 ) นาเข็ ด ไหมที่ได้จากการชักตัวอย่างมาชั่งน้าหนักแยกแต่ละเข็ด ด้วยเครื่องชั่งที่ได้ มาตรฐาน

มกษ. 8000 - 25 6 5 9 ข้อกำหนด วีธี ทดสอบ 7 . ชั้นคุณภาพ (ข้อ 4.2.3 ) ให้ใช้วิธีตรวจสอบชั้นคุณภาพของเส้นไหมไทยสาวมือชนิด ไหมหนึ่ง ตามภาคผนวก ข 8 . ขนาด เส้นไหม ไทยสาวมือ (ข้อ 5 ) นาเข็ดไหมแต่ละเข็ดที่ได้จากการชักตัวอย่าง มาวัดขนาดเส้นไหม โดยใช้วิธีหาขนาด ของเส้นไหม ไทยสาวมือ ตามภาคผนวก ค หรือ นับจานวนรังไหมขณะสาวเส้นไหม หรื อใช้ข้อมูลจากบันทึก หรือผลการตรวจประเมิน การปฏิบัติตาม มกษ. 5900 9 . การบรรจุ (ข้อ 7.1 และข้อ 7.2 ) ตรวจพินิจลักษณะภาชนะบรรจุ และการบรรจุหีบห่อ 10. เกณฑ์การตัดสิน หากผลการทดสอบตัวอย่างเส้นไหมไทย สาวมือ จากรุ่นสินค้า เป็นไปตามเกณฑ์ที่กาหนดข้อ 4 ถึง ข้อ 8 ให้ถื อว่าเส้นไหมไทยสาวมือรุ่นนั้น เป็นไปตามมาตรฐานนี้

มกษ. 8000 - 25 6 5 10 ภาคผนวก ก ( ให้ไว้เป็นข้อมูล ) ภาพตัวอย่าง ภาพที่ ก. 1 ตัวอย่างภาพตัดขวางของรังไหม (ข้อ 2.2 รายการที่ 1 ) ถึงรายการที่ 4) ) ภาพที่ ก. 2 ตัวอย่าง ไหม สาม (ข้อ 2.2 รายการที่ 1 )) ภาพที่ ก. 3 ตัวอย่าง ไหม หนึ่ง (ข้อ 2.2 รายการที่ 2 )) ปุยไหม เปลือกรังไหมชั้นนอก เปลือกรังไหมชั้ น ใน ดักแด้ คราบของหนอนไหม

มกษ. 8000 - 25 6 5 11 ภาพที่ ก. 4 ตัวอย่าง ไหมส อง (ข้อ 2.2 รายการที่ 3 )) ภาพที่ ก. 5 ตัวอย่าง ไหมแลง (ข้อ 2.2 รายการที่ 4 )) ภาพที่ ก. 6 ตัวอย่าง เครื่องสาวไหมขนาดเล็ก (ข้อ 3.6 ) อัก อ่างสาวไหม อ่างพักรังไหม หัวสาว

มกษ. 8000 - 25 6 5 12 ภาพที่ ก. 7 ตัวอย่าง เหล่ง (ข้อ 3.8 ) ภาพที่ ก. 8 ตัวอย่าง การกรอแบบไดมอนด์ครอส หรือที่เรียกว่า กรอแบบสาน (ข้อ 3.10 ) ภาพที่ ก. 9 ตัวอย่าง การทาไพสาหรับ เข็ดไหมที่ กรอแบบไดมอนด์ครอส (ข้อ 3.11 ) และการมัดต้นเงื่อน และปลายเงื่อนของเข็ดไหม ( ข้อ 4.1.7 ) เหล่ง เส้นไหมที่กรอเข้าเหล่ง เหล่ง เส้นไหมที่กรอเข้าเหล่ง แบบไดมอนด์ครอส ต้นเงื่อนและปลายเงื่อนของเข็ดไหม ต้องมัดกับเส้นด้ำยที่ทาไพ ต้นเงื่อนและปลายเงื่อน ของเข็ดไหม เส้นด้ายที่ทาไพ

มกษ. 8000 - 25 6 5 13 ภาพที่ ก . 10 ตัวอย่าง ปลายเ ส้นด้ายที่ใช้ทาไพ ต้องเหลือ ให้ยาวเกินความกว้างของเข็ดไม่น้อยกว่า 8 cm และเหลือปลายด้ายถัดจากปมที่มัดไม่เกิน 1 cm (ข้อ 4.1. 7 ) ภาพที่ ก . 11 ตัวอย่าง การวัด ความยาว เส้นรอบ วง เข็ด (ข้อ 9.2 ตารางที่ 4 ข้อกาหนด 4 ) วัดความยาวของเข็ดไหมที่เหยียดตรงจากขอบนอกด้ำนหนึ่ง ไปยังขอบในของด้านตรงข้าม ขอบนอก ขอบใน ปลายเส้นด้ายที่เหลือจากการทำไพ ต้องยาวไม่น้อยกว่า 8 cm ปลายด้ายถัดจากปมที่มัดไม่เกิน 1 cm

มกษ. 8000 - 25 6 5 14 ภาคผนวก ข ( เป็นส่วนหนึ่งของ ข้อกาหนด ) วิธีตรวจสอบชั้นคุณภาพ เส้นไหม ไทย สาวมือ ชนิดไหมหนึ่ง ข .1 อุปกรณ์ ข . 1 . 1 กระดาษแข็งสีดา ขนาด 5 cm x 10 cm ข . 1 . 2 แบบบันทึกข้อบกพร่อง ข . 1 . 3 เครื่องคิดเลข ข . 2 วิธี ตรวจสอบ ข . 2 . 1 ให้แต่งตั้งคณะผู้ตรวจสอบ ประกอบด้ วยผู้ที่ผ่านการฝึกอบรมการตรวจสอบชั้นคุณภาพเส้นไหม ไทย สาวมือ ชนิดไหมหนึ่ง ด้วยสายตา อย่างน้อย 3 คน แต่ละคนแยกกันตรวจและให้คะแนนโดยอิสระ ข . 2 . 2 นาเส้นไหม ไทย สาวมือ ชนิดไหมหนึ่ง แต่ละ เข็ด ที่ได้จากการชักตัวอย่าง มากาหนด ตาแหน่ง ที่จะ ตรวจสอบอย่างน้อย 5 ตาแหน่ง ให้กระ จายอย่างสม่าเสมอในเส้นรอบวงเข็ด และใช้เส้นด้ายมัดระบุ ตาแหน่งไว้ ข . 2 . 3 นับจำนวนเส้นไหมแต่ละ ตาแหน่ง ที่กาหนดให้ได้จานวน 100 เส้น ข . 2 . 4 ใช้ กระดาษแข็ง สีดา ซ้อนเป็นพื้นหลัง ของ เส้นไหมใน ตาแหน่งที่กาหนดไว้ เพื่อให้เห็นข้อบกพร่อง ชัดเจนขึ้น หาก เส้นไหม บิดตัว หรือ เป็ นคลื่น ให้ ผู้ตรวจสอบ ใช้มือดึง เส้นไหม จนเป็นเส้นตรง ก่อน ตรวจสอบลักษณะ ต่าง ๆ ข . 2 . 5 การนับคะแนนข้อบกพร่อง ให้ ตรวจสอบ ทั้ง 5 ตาแหน่งที่สุ่ม ตาแหน่งละ 100 เส้น ตรวจลักษณะ ข้อบกพร่องทีละ ประเภท ตัวอย่างข้อบกพร่องแต่ละประเภท ดังภาพที่ ข . 2 บันทึกจำนวน ข้อบกพร่อ ง ที่ตรวจพบ หากพบ ข้อบกพร่อง ประเภท เดียวกัน มากกว่า 1 จุด ในเส้นไหมเส้นเดียวกัน ให้นับเป็น พบ 1 จุด รวม จำนวนจุดที่พบข้อบกพร่องของแต่ละประเภท คูณด้วย คะแนน ข้อบกพร่อง ตามตารางที่ 2 แล้วหารด้วย 5 เพื่อให้ได้ค่าเฉลี่ยของข้อบกพร่องแต่ละประเภท นาคะแนนข้อบกพร่องเฉลี่ ยของแต่ละประเภทมารวมกันเป็นคะแนนข้อบกพร่องรวม ข . 2.6 นาคะแนนข้อบกพร่องรวม ลบออกจาก 100 คะแนน คะแนนที่ได้ให้นาไปเทียบกับ เกณฑ์คะแนน แบ่งชั้นคุณภาพ ตามตารางที่ 1 ข . 2.7 หากคณะผู้ตรวจสอบได้ผลการจัดชั้นคุณภาพที่ต่างกัน ให้ตัดสินโดยถือเอาชั้นคุณภาพต่าสุด ที่ ตรวจได้เป็นเกณฑ์ตัดสินชั้นคุณภาพ

มกษ. 8000 - 25 6 5 15 ภา พที่ ข . 1 การหาข้อบกพร่องเพื่อตรวจสอบชั้นคุณภาพ ปุ่มปม เส้นหนา ปมรอยต่อ เกลียวหลวม ห่วง ห่วงที่ขาด เศษไหม สิ่งแปลกปลอม ภาพที่ ข. 2 ตัวอย่าง ข้อบกพร่อง ของเส้นไหม ไทย สาวมือ ชนิดไหมหนึ่ง (ข้อ 4.2.2 )

มกษ. 8000 - 25 6 5 16 ตัวอย่างแบบบันทึกคะแนนข้อบกพร่องในการตรวจสอบชั้นคุณภาพเส้นไหม ไทย สาวมือ ชนิดไหมหนึ่ง  หัตถอุตสาหกรรม ชื่อผู้ผลิต … … … … … … … รุ่นที่ผลิต … ขนาด / จานวนรัง … … … จานวนหรือน้าหนักเส้นไหม ไทยสาวมือ ในรุ่นสินค้า … กิโลกรัม จานวนเข็ดไหมตัวอย่าง ที่ตรวจสอบ … เข็ด เข็ด ที่ ตำแหน่ง ที่ จานวน และคะแนน ข้อบกพร่อง ที่พบ รวมคะแนน ข้อบกพร่องแต่ละ ตำแหน่ง เส้นไม่เรียบ เส้นไม่รวมตัว ขนาดไม่ สม่าเสมอ คะแนน สีไม่สม่าเสมอ คะแนน เส้นไม่ สะอาด ปุ่มปม เส้นหนา ปม รอยต่อ คะแนน เกลียว หลวม ห่วง คะแนน เศษไหม / สิ่งแปลกปลอม คะแนน 1 2 3 4 5 รวม เฉลี่ย คะแนนที่ได้หลังจากหักคะ แนนข้อบกพร่อง รวม ออกจากหนึ่งร้อยคะแนนแล้ว 100 - … . … … = … … … จัดเป็นชั้นคุณภาพ  พิเศษ  ชั้นหนึ่ง  ชั้นสอง ลงชื่อ … … ผู้ ตรวจสอบ

มกษ. 8000 - 25 6 5 17 ภาคผนวก ค (เป็นส่วนหนึ่งของ ข้อกาหนด ) วิธี หาขนาด ของ เส้นไหมไทยสาวมื อ ค. 1 วิธี หาค่าขนาด เส้นไหม ไทยสาวมือ ค. 1.1 วัสดุอุปกรณ์ ค. 1.1.1 เหล่ง ที่ มีอุปกรณ์นับจำนวนรอบ ค. 1.1 . 2 เครื่องชั่งทศนิยม 2 ตาแหน่ง ค . 1. 2 วิธี วัดขนาด เส้นไหม ให้ดาเนินการดังนี้ 1) นา เข็ดไหมตัวอย่าง มาผึ่งให้ แห้ง ในที่ร่ม 2) นาเข็ดไหมตัวอย่างที่แห้งแล้วมาชั่งน้า หนักด้วยเครื่ องชั่งทศนิยม 2 ตาแหน่ง หน่วย เป็น g 3 ) วัดความ ยาวเส้นไหมของเข็ดไหมตัวอย่าง ด้วยเหล่งที่มี อุปกรณ์นับจำนวนรอบ เมื่อนาความยาว เส้นรอบวง เหล่ง มาคูณกับ ข้อมูลบันทึก จำนวนรอบ จะได้ ความยาวเส้นไหมของเข็ดไหมตัวอย่าง หน่วย เป็น m 4 ) คานวณขนาดเส้นไหม ในหน่วย ดีเนียร์ ( den) โดยใช้สูตรคานวณ ดังนี้ ขนาดเส้นไหม ( den ) = W x 9 000 L เมื่อ W คือ น้าหนัก เข็ดไหม ตัวอย่าง หน่วย เป็น g L คือ ความยาวเส้นไหม ของเข็ดไหมตัวอย่าง หน่วย เป็น m 5 ) คานวณขนาดเส้นไหม ในหน่วย เทกซ์ ( tex) โดยใช้สูตรคานวณ ดังนี้ ขนาดเส้นไหม ( tex ) = W x 1 000 L เมื่อ W คือ น้าหนัก เข็ดไหมตัวอย่าง หน่วย เป็น g L คือ ความยาวเส้นไหม ของเข็ดไหมตัวอย่าง หน่วย เป็น m หรือใช้การคานวณขนาดเส้นไหมจากหน่วย ดีเนียร์ เป็น เทกซ์ โดยใช้สูตรคานวณ ดังนี้ ขนาดเส้นไหม ( tex ) = ขนาดเส้นไหม ( den) 9

มกษ. 8000 - 25 6 5 18 ภาคผนวก ง (เป็นส่วนหนึ่งของ ข้อกาหนด ) วิธีชักตัวอย่าง ง . 1 นิยาม รุ่น (lot) หมายถึง ปริมาณที่ แน่นอนของสินค้าที่ ผลิตแบบอุตสาหกรรม ( manufactured) หรือผลิต ภายใต้เงื่ อนไขต่างๆ ที่สันนิ ษ ฐานว่ากร ะบวนการผลิตมี ความสม่าเสมอ ( uniform of process) ในที่นี้หมายถึง รุ่นของเส้นไหมที่ได้จาก กระบวนการสาวเส้นไหมที่เหมือนกัน และอยู่ภายใต้ การควบคุมการผลิตเดียวกัน ง . 2 วิธี การ ชักตัวอย่าง เส้นไหม ไทย สาวมือ ให้ชักตัวอย่าง โดยวิธีสุ่ม เข็ดไหม จาก รุ่น สินค้า ที่ ผ่านการ ตรวจสอบ และเป็นไปตามเกณฑ์กาหนด ข้อ 7 และข้อ 8 แล้ว ให้ได้ เข็ด ไหม ตัวอย่าง ของ เส้นไหมไทย สาวมือ จานวน 1 % ถึง 1.5 % ของ น้าหนัก เส้นไหมไทย สาวมือ ในรุ่นนั้น หรือตามขนาดตัวอย่างที่กำหนดในตารางที่ ง . 1 นำมา ตรวจสอบ ตามข้อกาห นด ทั่วไป ชั้นคุณภาพ (ถ้ามี) และขนาด ตารางที่ ง . 1 การชักตัวอย่างเส้นไหม ไทย สาวมือ ขนาดรุ่น น้าหนัก เส้นไหม ไทยสาวมือ ( กิโลกรัม ) ขนาดตัวอย่าง ( จำนวน เข็ด )  5 1 มากกว่า 5 ถึง 10 2 11 ถึง 25 3 26 ถึง 50 5 51 ถึง 100 10 101 ถึง 150 15

มกษ. 8000 - 25 6 5 19 ภาคผนวก จ (ให้ไว้เป็นข้อมูล) หน่วย หน่วยและสัญลักษณ์ที่ใช้ในมาตรฐานนี้ และหน่วย SI (International System of Units หรือ Le Systè me International d’ Unité s ) ที่ยอมรับให้ใช้ได้ มีดังนี้ รายการ ชื่อหน่วย สัญลักษณ์หน่วย ความยาว มิลลิเมตร ( m illimeter) mm เซนติเมตร (centimeter) cm เมตร (meter) m มวล กรัม (gram) g กำลัง วัตต์ (Watt) W