คำพิพากษาของศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง เรื่อง การแสดงบัญชีรายการทรัพย์สินและหนี้สิน [คดีหมายเลขดำที่ อม.1/2566 คดีหมายเลขแดงที่ อม.14/2566 ระหว่าง คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ผู้ร้อง นางสาวประทุมทิพย์ จำนงค์หมู่ ผู้ถูกกล่าวหา]

( อม . 34 ) คําพิพากษา คดีหมายเลขดําที่ อม . 1 / 2566 คดีหมายเลขแดงที่ อม . 14 / 2566 ในพระปรมาภิไธยพระมหากษัตริย์ ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดํารงตําแหน่งทางการเมือ ง วันที่ 12 เดือน มิถุนายน พุทธศักราช 2566 คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ผู้ร้อง นางสาวประทุมทิพย์ จํานงค์หมู่ ผู้ถูกกล่าวหา เรื่อง การแสดงบัญชีรายการทรัพย์สินและหนี้สิน ผู้ร้องยื่นคําร้องขอให้วินิจฉัยว่า ผู้ถูกกล่าวหาได้รับแต่งตั้งให้ดํารงตําแหน่งรองนายกองค์การบริหาร ส่วนตําบลบ้านใหม่ อําเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จงใจไม่ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สิน และหนี้สินและเอกสารประกอบต่อผู้ร้อง และมีพฤติการณ์อันควรเชื่อได้ว่ามีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สิน หรือหนี้สินนั้น กรณีพ้นจากตําแหน่งรองนายกองค์การบริหารส่วนตําบลบ้านใหม่ ขอให้เพิกถอน สิทธิสมัครรับเลือกตั้ง กับลงโทษตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ . ศ . 2561 มาตรา 81 , 114 วรรคสอง ( 1 ), 167 และนับโทษต่อจากโทษของผู้ถูกกล่าวหา ในคดีหมายเลขดําที่ อม . 28 / 2565 ของศาลนี้ ผู้ถูกกล่าวหาให้การรับสารภาพ และรับว่าเป็นบุคคลคนเดียวกับผู้ถูกกล่าวหาในคดีที่ผู้ร้อง ขอให้นับโทษต่อ ระหว่าง ้ หนา 13 ่ เลม 140 ตอนที่ 44 ก ราชกิจจานุเบกษา 4 สิงหาคม 2566

พิเคราะห์คําร้อง เอกสารประกอบคําร้อง และคําให้การของผู้ถูกกล่าวหาแล้ว ข้อเท็จจริงรับฟังได้ว่า ผู้ถูกกล่าวหาได้รับแต่งตั้งให้ดํารงตําแหน่งรองนายกองค์การบริหารส่วนตําบลบ้านใหม่ อําเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อวันที่ 6 มีนาคม 2558 และพ้นจากตําแหน่งเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2564 ต่อมาผู้ถูกกล่าวหาได้รับแต่งตั้งให้ดํารงตําแหน่งรองนายกองค์การบริหารส่วนตําบลบ้านใหม่ อําเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อวันที่ 10 มกราคม 2565 และดํารงตําแหน่งอยู่จนถึงปัจจุบัน ผู้ถูกกล่าวหา จึงมีหน้าที่ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินของตน คู่สมรส และบุตรที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะต่อผู้ร้อง กรณีพ้นจากตําแหน่งภายในวันที่ 30 พฤศจิกายน 2564 แต่ผู้ถูกกล่าวหาไม่ดําเนินการภายในระยะเวลา ที่กฎหมายกําหนด ผู้ร้องมีหนังสือแจ้งให้ผู้ถูกกล่าวหายื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สิน แต่ผู้ถูกกล่าวหาเพิกเฉย ต่อมาผู้ร้องมีหนังสือแจ้งให้ผู้ถูกกล่าวหามารับทราบข้อกล่าวหา ผู้ถูกกล่าวหา ไม่มารับทราบข้อกล่าวหาตามกําหนดนัด โดยไม่แจ้งเหตุขัดข้อง ผู้ร้องจึงมีหนังสือแจ้งข้อกล่าวหาโดยวิธีการ ทางไปรษณีย์ลงทะเบียนตอบรับไปยังผู้ถูกกล่าวหา โดยมีผู้รับไว้แทนผู้ถูกกล่าวหา แต่ผู้ถูกกล่าวหา ไม่ชี้แจงแก้ข้อกล่าวหา ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดํารงตําแหน่งทางการเมืองมีคําสั่งให้ผู้ถูกกล่าวหา หยุดปฏิบัติหน้าที่นับแต่วันที่ 10 เมษายน 2566 ซึ่งเป็นวันที่ศาลมีคําสั่งให้รับคําร้องไว้พิจารณา ผู้ถูกกล่าวหาเป็นบุคคลคนเดียวกับผู้ถูกกล่าวหาในคดีหมายเลขดําที่ อม . 28 / 2565 ของศาลนี้ ปัญหาต้องวินิจฉัยมีว่า ผู้ถูกกล่าวหาจงใจไม่ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินต่อผู้ร้อง และมีพฤติการณ์อันควรเชื่อได้ว่ามีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินและหนี้สิน กรณีพ้นจากตําแหน่ง รองนายกองค์การบริหารส่วนตําบลบ้านใหม่ หรือไม่ เห็นว่า เมื่อผู้ถูกกล่าวหาดํารงตําแหน่งรองนายก องค์การบริหารส่วนตําบลบ้านใหม่ จึงเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ ว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ . ศ . 2561 มาตรา 4 ผู้ถูกกล่าวหาจึงมีหน้าที่ยื่นบัญชี แสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินของตน คู่สมรส และบุตรที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะต่อผู้ร้อง กรณีพ้นจากตําแหน่ง ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ . ศ . 2561 มาตรา 102 ( 9 ) และมาตรา 105 ประกอบประกาศคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ เรื่อง กําหนดตําแหน่งของผู้บริหารท้องถิ่น รองผู้บริหารท้องถิ่น ผู้ช่วยผู้บริหารท้องถิ่น และสมาชิกสภาท้องถิ่น ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ที่ต้องมีหน้าที่ยื่นบัญชีทรัพย์สินและหนี้สินตามมาตรา 102 ( 9 ) พ . ศ . 2561 ้ หนา 14 ่ เลม 140 ตอนที่ 44 ก ราชกิจจานุเบกษา 4 สิงหาคม 2566

การยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินเป็นหน้าที่สําคัญของผู้ดํารงตําแหน่งทางการเมืองที่ต้องปฏิบัติ อันเป็นมาตรการในการตรวจสอบทรัพย์สินและหนี้สินของผู้ดํารงตําแหน่งทางการเมืองเพื่อให้เกิด การตรวจสอบผู้ใช้อํานาจรัฐ เมื่อผู้ร้องมีหนังสือแจ้งเตือนให้ผู้ถูกกล่าวหายื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สิน และหนี้สินถึง 2 ครั้ง ผู้ถูกกล่าวหาย่อมต้องทราบว่าตนมีหน้าที่ต้องยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สิน แต่ผู้ถูกกล่าวหายังคงเพิกเฉยและไม่ชี้แจงแก้ข้อกล่าวหา ประกอบกับผู้ถูกกล่าวหาให้การรับสารภาพ พฤติการณ์จึงมีเหตุอันควรเชื่อได้ว่าผู้ถูกกล่าวหามีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินและหนี้สินนั้น จึงฟังได้ว่า ผู้ถูกกล่าวหาจงใจไม่ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินและเอกสารประกอบต่อผู้ร้องภายในระยะเวลา ที่กฎหมายกําหนด กรณีพ้นจากตําแหน่ง ผู้ถูกกล่าวหาจึงต้องถูกเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งตลอดไป ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ . ศ . 2561 มาตรา 81 วรรคหนึ่งและวรรคสอง ทั้งการกระทําของผู้ถูกกล่าวหายังเป็นความผิดฐานเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ จงใจไม่ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินและเอกสารประกอบต่อผู้ร้อง และมีพฤติการณ์อันควรเชื่อได้ว่า มีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินและหนี้สิน กรณีพ้นจากตําแหน่ง ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ ว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ . ศ . 2561 มาตรา 167 ด้วย พิพากษาว่า นางสาวประทุมทิพย์ จํานงค์หมู่ ผู้ถูกกล่าวหาจงใจไม่ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สิน และหนี้สินและเอกสารประกอบต่อผู้ร้อง กรณีพ้นจากตําแหน่งรองนายกองค์การบริหารส่วนตําบลบ้านใหม่ อําเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกัน และปราบปรามการทุจริต พ . ศ . 2561 มาตรา 114 วรรคสอง ( 1 ) ให้ผู้ถูกกล่าวหาพ้นจากตําแหน่ง รองนายกองค์การบริหารส่วนตําบลบ้านใหม่ นับแต่วันที่ 10 เมษายน 2566 อันเป็นวันที่ศาลฎีกา แผนกคดีอาญาของผู้ดํารงตําแหน่งทางการเมืองมีคําสั่งให้ผู้ถูกกล่าวหาหยุดปฏิบัติหน้าที่ ให้เพิกถอน สิทธิสมัครรับเลือกตั้งของผู้ถูกกล่าวหาตลอดไป ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกัน และปราบปรามการทุจริต พ . ศ . 2561 มาตรา 81 วรรคหนึ่งและวรรคสอง กับมีความผิดตามพระราชบัญญัติ ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ . ศ . 2561 มาตรา 167 จําคุก 2 เดือน และปรับ 8 , 000 บาท ผู้ถูกกล่าวหาให้การรับสารภาพ เป็นประโยชน์แก่การพิจารณา มีเหตุบรรเทาโทษ ้ หนา 15 ่ เลม 140 ตอนที่ 44 ก ราชกิจจานุเบกษา 4 สิงหาคม 2566

ลดโทษให้กึ่งหนึ่ง ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 78 คงจําคุก 1 เดือน และปรับ 4 , 000 บาท ไม่ปรากฏว่าผู้ถูกกล่าวหาเคยได้รับโทษจําคุกมาก่อน จึงให้รอการลงโทษจําคุกไว้มีกําหนด 1 ปี ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 56 ไม่ชําระค่าปรับให้จัดการตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 29 , 30 ส่วนที่ผู้ร้องขอให้นับโทษผู้ถูกกล่าวหาต่อจากคดีหมายเลขดําที่ อม . 28 / 2565 ของศาลนี้ นั้น เนื่องจากคดีนี้ศาลรอการลงโทษจําคุกให้แก่ผู้ถูกกล่าวหา กรณีจึงไม่อาจนับโทษจําคุกต่อได้ คําขอส่วนนี้ให้ยก . นางสุวิชา นาควัชระ นายรังสรรค์ โรจน์ชีวิน นายสืบพงษ์ ศรีพงษ์กุล นายประสิทธิ์ ตันติเสรี นายสมบูรณ์ จิตรพัฒนากุล นายวิทยา พรหมประสิทธิ์ นายระบิล จันทรภิรมย์ นายธีระ เบญจรัศมีโรจน์ นายอธิคม อินทุภูติ ้ หนา 16 ่ เลม 140 ตอนที่ 44 ก ราชกิจจานุเบกษา 4 สิงหาคม 2566