คำพิพากษาของศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง เรื่อง การแสดงบัญชีรายการทรัพย์สินและหนี้สิน [คดีหมายเลขดำที่ อม. 26/2565 คดีหมายเลขแดงที่ อม. 9/2566 ระหว่าง คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ผู้ร้อง นายจรงค์ชัย มงคลชัยฤกษ์ ผู้ถูกกล่าวหา]

( อม.34 ) คําพิพากษา คดีหมายเลขดําที่ อม. 26/2565 คดีหมายเลขแดงที่ อม. 9/2566 ในพระปรมาภิไธยพระมหากษัตริย ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดํารงตําแหนงทางการเมือง วันที่ 3 เดือน พฤษภาคม พุทธศักราช 2566 คณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ผู้รอง นายจรงคชัย มงคลชัยฤกษ ผู้ถูกกลาวหา เรื่อง การแสดงบัญชีรายการทรัพย์สินและหนี้สิน ผู้รองยื่นคํารองขอให้วินิจฉัยวา ผู้ถูกกลาวหาเป็นผู้ดํารงตําแหนงทางการเมืองจงใจยื่นบัญชี แสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินและเอกสารประกอบต่อคณะกรรมการ ป.ป.ช. ผู้รองด้วยขอความอันเป็นเท็จ หรือปกปดขอเท็จจริงที่ควรแจงให้ทราบ และมีพฤติการณอันควรเชื่อได้วามีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สิน หรือหนี้สินนั้น กรณีพนจากตําแหนงรองนายกเทศมนตรีตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง ขอให้เพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งของผู้ถูกกลาวหา กับลงโทษตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ วาด้วยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 มาตรา 81 , 114 , 167 ผู้ถูกกลาวหาให้การรับสารภาพ ระหวาง ้ หนา 27 ่ เลม 140 ตอนที่ 40 ก ราชกิจจานุเบกษา 3 กรกฎาคม 2566

พิเคราะหคํารอง ประกอบเอกสารทายคํารอง และคําให้การของผู้ถูกกลาวหาแล้ว ขอเท็จจริง รับฟงได้วา ผู้ถูกกลาวหาได้รับแต่งตั้งให้ดํารงตําแหนงรองนายกเทศมนตรีตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง เมื่อวันที่ 29 สิงหาคม 2555 และพนจากตําแหนงเมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 2560 ผู้ถูกกลาวหายื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินและเอกสารประกอบต่อผู้รองกรณีพนจากตําแหนง รองนายกเทศมนตรีตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง เมื่อวันที่ 20 ธันวาคม 2560 โดยไม่แสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินของผู้ถูกกลาวหา ได้แก บัญชีเงินฝากธนาคารไทยพาณิชย จํากัด (มหาชน) สาขาเทสโก โลตัส ระยอง เลขที่บัญชี 4030198584 จํานวน 32 , 506.06 บาท บัญชีเงินฝากธนาคารไทยพาณิชย จํากัด (มหาชน) สาขาบิ๊กซี ระยอง เลขที่บัญชี 9462322042 จํานวน 8 , 353.51 บาท ที่ดินโฉนดเลขที่ 63910 ตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง เนื้อที่ 15.6 ตารางวา ราคาประเมิน 136 , 692.22 บาท ที่ดินโฉนดเลขที่ 16322 ตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง เนื้อที่ 18.7 ตารางวา ราคาประเมิน 130 , 000 บาท หนี้บัตรเครดิตธนาคารไทยพาณิชย จํากัด (มหาชน) เลขที่บัญชี 47390226473 ยอดหนี้คงเหลือ 851 , 366.39 บาท และไม่แสดงรายการทรัพย์สินของ นางสาววไลทิพย์ ลีลายุทธโท คู่สมรส ได้แก บัญชีเงินฝากธนาคารกรุงไทย จํากัด (มหาชน) สาขาบ้านคาย เลขที่บัญชี 9833954642 จํานวน 74 , 128.39 บาท บัญชีเงินฝากธนาคารไทยพาณิชย จํากัด (มหาชน) สาขาเทสโก โลตัส ระยอง เลขที่บัญชี 4017267087 จํานวน 72 , 470.98 บาท ปญหาต้องวินิจฉัยมีวา ผู้ถูกกลาวหาจงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สิน และเอกสารประกอบต่อผู้รองด้วยขอความอันเป็นเท็จหรือปกปดขอเท็จจริงที่ควรแจงให้ทราบ และมีพฤติการณอันควรเชื่อได้วามีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินหรือหนี้สิน กรณีพนจากตําแหนง รองนายกเทศมนตรีตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง หรือไม่ เห็นวา พระราชบัญญัติ ประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 มีผลใชบังคับเมื่อวันที่ 22 กรกฎาคม 2561 โดยยกเลิกพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกัน และปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 แต่พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกัน และปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 มาตรา 167 ซึ่งเป็นกฎหมายที่ใชภายหลังการกระทําความผิด ยังคงบัญญัติให้การกระทําตามคํารองเป็นความผิดอยู่และมีระวางโทษเทาเดิม จึงต้องใชกฎหมายที่ใช ในขณะกระทําความผิดบังคับแกคดีนี้ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 2 วรรคหนึ่ง ้ หนา 28 ่ เลม 140 ตอนที่ 40 ก ราชกิจจานุเบกษา 3 กรกฎาคม 2566

แต่องคประกอบความผิดตามบทบัญญัติแห่งพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกัน และปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 มาตรา 114 วรรคหนึ่ง ในสวนที่วาและมีพฤติการณอันควรเชื่อได้วา มีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินหรือหนี้สินนั้น เป็นคุณแกผู้ถูกกลาวหามากกวากฎหมายเดิม ศาลจึงต้องนําพฤติการณดังกลาวมาประกอบการวินิจฉัยการกระทําความผิดด้วยตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 3 ที่บัญญัติให้ใชกฎหมายในสวนที่เป็นคุณไม่วาในทางใด สวนมาตรการบังคับทางการเมือง ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 มาตรา 81 แตกตางกับกฎหมายที่ใชขณะกระทําความผิด และไม่เป็นคุณแกผู้ถูกกลาวหา จึงต้องใชพระราชบัญญัติ ประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 มาตรา34 บังคับแกคดีนี้เชนกัน ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 3 เมื่อขอเท็จจริงรับฟงได้วา ผู้ถูกกลาวหาดํารงตําแหนง รองนายกเทศมนตรีตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง จึงเป็นผู้ดํารงตําแหนงทางการเมือง และเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐ ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 มาตรา 4 มีหน้าที่ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินและเอกสารประกอบของตน คู่สมรส และบุตรที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะต่อผู้รองภายในสามสิบวันนับแต่วันพนจากตําแหนง ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 มาตรา 32 และมาตรา 33 ผู้ถูกกลาวหายื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินต่อผู้รอง กรณีพนจากตําแหนงรองนายกเทศมนตรีตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง โดยไม่แสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินของผู้ถูกกลาวหาและคู่สมรส ได้แก บัญชีเงินฝากธนาคาร 4 บัญชี ที่ดิน 2 แปลง และหนี้บัตรเครดิต 1 บัญชี รวม 7 รายการ โดยผู้ถูกกลาวหากลาวอางวา กรณีบัญชีเงินฝากธนาคาร 2 บัญชี ของผู้ถูกกลาวหา ในปจจุบันใชเป็นระบบอิเล็กทรอนิกส ผู้ถูกกลาวหาเคยมีสมุดคู่ฝากแต่หาสมุดคู่ฝากไม่พบ จึงทําให้หลงลืมไม่ได้แสดงรายการดังกลาว จากการตรวจสอบพบวา บัญชีเงินฝากที่ผู้ถูกกลาวหาไม่แสดงปรากฏรายการเคลื่อนไหวทางบัญชีอยู่เป็นประจํา กรณีที่ดินโฉนดเลขที่ 63910 ตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง ผู้ถูกกลาวหากลาวอางวา ที่ดินโฉนดเลขที่ 43 และที่ดินโฉนดเลขที่ 63910 ซึ่งแบงแยกออกมานั้นเป็นโฉนดที่ต่อเนื่องกับโฉนดที่ดิน ที่เป็นที่อยู่อาศัยในปจจุบัน ทําให้เขาใจผิดวามีโฉนดฉบับเดียวกับที่ได้ยื่นบัญชีไปแล้ว จากการตรวจสอบพบวา ที่ดินโฉนดเลขที่ 63910 แบงแยกออกมาจากที่ดินโฉนดเลขที่ 43 เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม 2555 โดยผู้ถูกกลาวหายื่นแสดงรายการที่ดินโฉนดเลขที่ 43 เมื่อครั้งเขารับตําแหนงรองนายกเทศมนตรีตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง เมื่อวันที่ 29 สิงหาคม 2555 กรณีที่ดินโฉนดเลขที่ 16322 ้ หนา 29 ่ เลม 140 ตอนที่ 40 ก ราชกิจจานุเบกษา 3 กรกฎาคม 2566

ตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง ผู้ถูกกลาวหากลาวอางวา เป็นโฉนดที่ดิน ซึ่งผู้ถูกกลาวหาถือครองแทนนาชายซึ่งเป็นบุคคลล้มละลาย โดยหลงลืมวามีที่ดินแปลงนี้อยู่เนื่องจาก ถือครองกรรมสิทธิ์ตั้งแต่ป 2550 และโฉนดที่ดินดังกลาวถูกเก็บไวที่นาชาย จากการตรวจสอบพบวา ผู้ถูกกลาวหาได้ซื้อที่ดินมาจากนาชาย คือ นายมังกร ลาภรัตนไตร เมื่อวันที่ 9 เมษายน 2545 และต่อมาวันที่ 14 ธันวาคม 2564 ผู้ถูกกลาวหาได้ขายที่ดินแปลงดังกลาวไปกอนที่ผู้ถูกกลาวหา จะมีหนังสือชี้แจงขอกลาวหาต่อผู้รองในวันที่ 27 กันยายน 2565 กรณีหนี้บัตรเครดิต 1 บัญชี ผู้ถูกกลาวหากลาวอางวา หนี้ดังกลาวเป็นหนี้เงินกูประเภทเงินกูบุคคลซึ่งไม่ต้องมีหลักประกัน และต้องทํารายการทางอิเล็กทรอนิกส ผอนชําระเป็นรายเดือนผานบัญชี ทําให้ผู้ถูกกลาวหา ไม่มีหลักฐานเป็นเอกสาร จากการตรวจสอบพบวา ปรากฏเอกสารหลักฐานใบแจงยอดรายการสินเชื่อ และมีการชําระเงินรายเดือนสม่ําเสมอ เดือนละ 37 , 430 บาท ประกอบกับปรากฏรายการเคลื่อนไหวทางบัญชี ของธนาคารไทยพาณิชย จํากัด (มหาชน) สาขาเทสโก โลตัส ระยอง เลขที่บัญชี 4030198584 ของผู้ถูกกลาวหามีรายการหักเงินในบัญชีเพื่อชําระหนี้สินเชื่อดังกลาว และกรณีบัญชีเงินฝากธนาคาร 2 บัญชี ของคู่สมรส ผู้ถูกกลาวหากลาวอางวา ผู้ถูกกลาวหาได้ขอบัญชีเงินฝากคู่สมรสเพื่อไปแสดงบัญชีทรัพย์สิน ซึ่งคู่สมรสของผู้ถูกกลาวหาเขาใจวาใชแคบัญชีที่ใชเป็นประจําเลยมิได้ให้บัญชีอื่น ๆ ผู้ถูกกลาวหาจึงเชื่อวา คู่สมรสมีบัญชีเงินฝากเพียงเทานี้ จากการตรวจสอบพบวา ปรากฏรายการเคลื่อนไหวทางบัญชีอยู่เป็นประจํา พฤติการณของผู้ถูกกลาวหาที่ไม่ชี้แจงรายการทรัพย์สินและหนี้สินดังกลาวขางตน มีเหตุอันควรเชื่อได้วา ผู้ถูกกลาวหาทราบดีถึงความมีอยู่ของทรัพย์สินและหนี้สินมีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินหรือหนี้สินนั้น และการยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินเป็นหน้าที่สําคัญของผู้ดํารงตําแหนงทางการเมืองที่ต้องปฏิบัติ อันเป็นมาตรการในการตรวจสอบทรัพย์สินและหนี้สินของผู้ดํารงตําแหนงทางการเมืองเพื่อให้เกิดการตรวจสอบ ผู้ใชอํานาจรัฐ ประกอบกับผู้ถูกกลาวหาให้การรับสารภาพ พฤติการณมีเหตุอันควรเชื่อได้วา ผู้ถูกกลาวหา มีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินและหนี้สินนั้น จึงฟงได้วาผู้ถูกกลาวหาจงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สิน และหนี้สินและเอกสารประกอบต่อผู้รองด้วยขอความอันเป็นเท็จหรือปกปดขอเท็จจริงที่ควรแจงให้ทราบ กรณีพนจากตําแหนงรองนายกเทศมนตรีตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง มีผลหามมิให้ ผู้ถูกกลาวหาดํารงตําแหนงทางการเมืองหรือดํารงตําแหนงใดในพรรคการเมืองเป็นเวลาหาป นับแต่วันพนจากตําแหนงตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกันและปราบปราม การทุจริต พ.ศ. 2542 มาตรา 34 วรรคสอง และการกระทําของผู้ถูกกลาวหายังเป็นความผิด ฐานเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐจงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินและเอกสารประกอบต่อผู้รอง ้ หนา 30 ่ เลม 140 ตอนที่ 40 ก ราชกิจจานุเบกษา 3 กรกฎาคม 2566

ด้วยขอความอันเป็นเท็จ หรือปกปดขอเท็จจริงที่ควรแจงให้ทราบ กรณีพนจากตําแหนงรองนายกเทศมนตรี ตําบลบ้านคาย ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 มาตรา 119 ด้วย พิพากษาวา นายจรงคชัย มงคลชัยฤกษ ผู้ถูกกลาวหาจงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สิน และหนี้สินและเอกสารประกอบต่อคณะกรรมการ ป.ป.ช. ด้วยขอความอันเป็นเท็จ หรือปกปดขอเท็จจริง ที่ควรแจงให้ทราบ และมีพฤติการณอันควรเชื่อได้วามีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินหรือหนี้สินนั้น กรณีพนจากตําแหนงรองนายกเทศมนตรีตําบลบ้านคาย อําเภอบ้านคาย จังหวัดระยอง ตามพระราชบัญญัติ ประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 มาตรา 32 และมาตรา 33 ประกอบพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2561 มาตรา 114 วรรคหนึ่ง หามมิให้ผู้ถูกกลาวหาดํารงตําแหนงทางการเมืองหรือดํารงตําแหนงใด ในพรรคการเมืองเป็นเวลาหาปนับแต่วันที่ 20 พฤศจิกายน 2560 ซึ่งเป็นวันที่ผู้ถูกกลาวหาพนจากตําแหนง ตามพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 มาตรา 34 วรรคสอง กับมีความผิดตา มพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญวาด้วยการปองกัน และปราบปรามการทุจริต พ.ศ. 2542 มาตรา 119 จําคุก 2 เดือน และปรับ 8 , 000 บาท ผู้ถูกกลาวหาให้การรับสารภาพ เป็นประโยชนแกการพิจารณา มีเหตุบรรเทาโทษ ลดโทษให้กึ่งหนึ่ง ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 78 คงจําคุก 1 เดือน และปรับ 4 , 000 บาท ไม่ปรากฏวาผู้ถูกกลาวหา เคยได้รับโทษจําคุกมากอน โทษจําคุกจึงให้รอการลงโทษไวมีกําหนด 1 ป ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 56 ไม่ชําระคาปรับให้จัดการตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 29 , 30. นายอุดม วัตตธรรม นายปุณณะ จงนิมิตรสถาพร นายชูศักดิ์ ทองวิทูโกมาลย นายวีระพงศ สุดาวงศ นายกมล คําเพ็ญ นางจรรยา จีระเรืองรัตนา นายณรงค กลั่นวารินทร นายเสรี เพศประเสริฐ นางนุจรินทร จันทร์พรายศรี ้ หนา 31 ่ เลม 140 ตอนที่ 40 ก ราชกิจจานุเบกษา 3 กรกฎาคม 2566